દિલ્હીઃ- ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા વ્યાપક આદર્શ કારીગર અધિનિયમ, 2023 અંતિમ સ્વરૂપે આપવામાં આવ્યું છે. પીએમ નરેન્દ્ર મોદીનું નેતૃત્વ અને ગૃહ મંત્રી અમિત શાહના માર્ગદર્શનમાં સરકારને ઔપનિવેસિક યુગના જૂના જેલ એક્ટની સમીક્ષા અને સંશોધનનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.ત્યારે આ ન્યુ મોડલને અંતિમ સ્વરુપ અપાયું છે.
ગૃહ મંત્રાલયે 130 વર્ષ જૂના જેલ એક્ટમાં ફેરફાર કરીને વ્યાપક ‘મોડલ જેલ એક્ટ-2023’ તૈયાર કર્યો છે. જૂના જેલ અધિનિયમોની સંબંધિત જોગવાઈઓનો પણ નવા જેલ અધિનિયમમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તે રાજ્યો અને તેમના કાનૂની અધિકારક્ષેત્ર માટે માર્ગદર્શક દસ્તાવેજ તરીકે સેવા આપવા માટે મદદરૂપ થશે.
ગૃહ મંત્રાલયે જેલ અધિનિયમ, 1894માં સુધારો કરવાનું કામ બ્યુરો ઑફ પોલીસ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટને સોંપ્યું હતું. બ્યુરોએ રાજ્યના જેલ અધિકારીઓ, નિષ્ણાતો અને અન્ય લોકો સાથે વ્યાપક પરામર્શ કર્યા પછી ડ્રાફ્ટ તૈયાર કર્યો છે. તે હાલના જેલ કાયદામાં રહેલી છટકબારીઓને દૂર કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે તૈયાર કરવામાં આવી છે.
નવા મોડલ પ્રિઝન એક્ટમાં સુરક્ષા મૂલ્યાંકન અને કેદીઓને અલગ રાખવાની જોગવાઈઓ સામેલ છે. ફરિયાદ નિવારણ, જેલ વિકાસ બોર્ડ, કેદીઓ પ્રત્યેના વર્તનમાં ફેરફાર, મહિલા કેદીઓ માટે અલગ આવાસ અને ટ્રાન્સજેન્ડર કેદીઓ માટે કેટલીક વિશેષ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. જેલ વહીવટમાં પારદર્શિતા લાવવાના હેતુથી જેલ વહીવટમાં ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવાની પણ જોગવાઈ છે. નવો કાયદો કેદીઓની વ્યાવસાયિક તાલીમ અને કૌશલ્ય વિકાસ અને તેમને સમાજમાં જવાબદાર બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.