દેવાંશી દેસાણી-
- 127 વર્ષ પહેલાં સ્વામી વિવેકાનંદે આપ્યું હતું ભાષણ
- 1893 માં શિકાગોના ધર્મ સંસદમાં આપ્યું હતું ભાષણ
- અમેરિકન ભાઈઓ અને બહેનો કહીને કરી હતી ભાષણની શરૂઆત
બહુમુખી પ્રતિભાના ઘની સ્વામી વિવેકાનંદ તેમના અવાજ માટે જાણીતા હતા. આજથી 127 વર્ષ પહેલા 11 સપ્ટેમ્બર 1893 ના રોજ સ્વામી વિવેકાનંદે શિકાગોમાં એક ભાષણ આપ્યું હતું કે ત્યાં કમ્યુનિટી હોલ ઘણી મિનિટો માટે ગુંજતો રહેતો હતો. તેમણે મારા અમેરિકન ભાઈઓ અને બહેનો કહીને ભાષણની શરૂઆત કરી હતી.
1893 માં અમેરિકાના શિકાગોમાં વિશ્વ ધર્મ સંમેલનમાં આપેલા તેમના ભાષણને આજે પણ કોઈ ભારતીય દ્વારા આપવામાં આવેલું સૌથી અસરકારક ભાષણ માનવામાં આવે છે. સ્વામી વિવેકાનંદે જે રીતે પોતાના સંબોધનમાં કોમવાદ, ધાર્મિક કટ્ટરતા અને હિંસાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે જો આ દુષ્ટતાઓ ન બની હોત, તો દુનિયા આજ કરતાં વધુ સારી હોત.
આ છે સ્વામી વિવેકાનંદના પ્રખ્યાત ભાષણની કેટલીક વિશેષતાઓ
અમેરિકાના બહેનો અને ભાઈઓ, તમારા આ પ્રેમાળ અને જોરદાર સ્વાગતથી મારા હૃદયમાં ભારે આનંદ થયો છે અને હું દુનિયાની સૌથી પ્રાચીન સંત પરંપરાનો આભાર માનું છું. હું બધા ધર્મની માતા વતી આભાર માનું છું અને તમામ જાતિ, સંપ્રદાયોના લાખો, કરોડો હિન્દુઓ વતી આભાર વ્યકત કરું છું.
મારો આભાર કેટલાક એવા વક્તાઓનો પણ છે. જેણે આ મંચ પરથી કહ્યું છે કે દુનિયામાં સહનશીલતાનો વિચાર સુદૂર પૂર્વના દેશોમાંથી ફેલાયો છે. મને ગર્વ છે કે હું એવા ધર્મનો છું કે જેણે દુનિયાને સહનશીલતા અને વૈશ્વિક સ્વીકૃતિનો પાઠ શીખવ્યો. આપણે ફક્ત સાર્વત્રિક સહિષ્ણુતામાં જ વિશ્વાસ નથી રાખતા પરંતુ આપણે દુનિયાના તમામ ધર્મોને સત્ય તરીકે સ્વીકારીએ છીએ.
મને ગર્વ છે કે હું તે દેશનો છું જેણે બધા ધર્મો અને તમામ દેશોના સતાવેલા લોકોને આશ્રય આપ્યો. મને ગર્વ છે કે આપણે ઇઝરાઇલની પવિત્ર યાદોને આપણા હૃદયમાં વળગી છે જેમાં રોમન આક્રમણકારો દ્વારા તેમના મંદિરોનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારબાદ તેઓએ દક્ષિણ ભારતમાં આશરો લીધો હતો. મને ગર્વ છે કે હું એવા ધર્મમાંથી છું કે જેણે પારસી ધર્મના લોકોને આશ્રય આપ્યો અને હજી પણ તેઓ મદદ કરી રહ્યા છે.
ભાઈઓ, હું તમને એક શ્લોકની કેટલીક લાઇનો જણાવવા માંગું છું, જે મેં બાળપણથી જ યાદ રાખી છે અને પુનરાવર્તિત કર્યું છે અને જે દરરોજ કરોડો લોકો દ્વારા પુનરાવર્તિત પણ થાય છે. ‘रुचिनां वैचित्र्यादृजुकुटिलनानापथजुषाम… नृणामेको गम्यस्त्वमसि पयसामर्णव इव …’ એનો અર્થ છે કે, જેમ જુદા જુદા સ્ત્રોતમાંથી જુદી જુદી નદીઓ સમુદ્રમાં આખરે મળે છે, તે જ રીતે, માણસ તેની ઇચ્છા અનુસાર જુદા જુદા માર્ગ પસંદ કરે છે, જે જોવામાં ભલે જ સીધા અથવા કુટિલ લાગે પરંતુ બધા ભગવાન સુધી જ જાય છે. સમુદાય, કટ્ટરતા અને તેમના ભયંકર વંશજો લાંબા સમયથી પૃથ્વીને તેમની પકડમાં રાખે છે. તેઓએ પૃથ્વીને હિંસાથી ભરી દીધી છે. કેટલી વાર આ ઘરતી લોહીથી લાલ થઇ છે, કેટલી સંસ્કૃતિઓનો નાશ થયો છે અને કેટલાક દેશોનો પણ નાશ થયો છે. જો આ ભયંકર રાક્ષસો ન બન્યા હોત, તો માનવ સમાજ આજે વધુ વિકસિત હોત, પરંતુ હવે તેમનો સમય પૂરો થઈ ગયો છે.
મને સંપૂર્ણ ઉમ્મીદ છે કે આજે આ પરિષદનો સંમેલન તમામ ત્રાસવાદ, તમામ પ્રકારના દુ:ખ, પછી તે તલવારથી હોય કે પેનથી, અને તમામ માનવો વચ્ચેની દુર્ભાવનાઓનો વિનાશ કરશે.
સ્વામી વિવેકાનંદ કોણ હતા?
સ્વામી વિવેકાનંદ વેદાંતના પ્રખ્યાત અને પ્રભાવશાળી આધ્યાત્મિક શિક્ષક હતા. તેમનું અસલી નામ નરેન્દ્ર નાથ દત્ત હતું. તેમણે અમેરિકા સ્થિત શિકાગોમાં વર્ષ 1893 માં યોજાયેલ વિશ્વ ધર્મ મહાસભામાં ભારત વતી સનાતન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું. ભારતની આધ્યાત્મિકતાથી ભરેલા વેદાંત ફિલસૂફી માત્ર સ્વામી વિવેકાનંદના ભાષણને કારણે અમેરિકા અને યુરોપના દરેક દેશમાં પહોંચ્યા હતા. ભારતમાં વિવેકાનંદને દેશભક્ત સંત માનવામાં આવે છે અને તેનો જન્મદિવસ રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
સ્વામી વિવેકાનંદે રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરી હતી, જે હજી પણ તેનું કાર્ય કરી રહી છે. તે રામકૃષ્ણ પરમહંસના સુયોગ્ય શિષ્ય હતા. તે મુખ્યત્વે તેના ભાષણની શરૂઆતમાં મારા અમેરિકન ભાઈઓ અને બહેનો સાથે કરવા માટે જાણવામાં આવે છે. તેનાં પ્રથમ વાક્યથી દરેકનું દિલ જીતી લીધું હતું. આજે વડા પ્રધાને પણ પોતાના ભાષણમાં આનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.