ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં 21મી જૂને યોગ દિવસનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે અને દરેક લોકો તેમાં ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લે છે. 21મી જૂનની એક વિશેષતા એ છે કે તે વર્ષના 365 દિવસોમાંથી સૌથી લાંબો દિવસ છે અને સતત યોગાસન કરવાથી વ્યક્તિને લાંબુ આયુષ્ય મળે છે, તેથી આ દિવસને યોગ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું. 21મી જૂન એ વર્ષનો સૌથી મોટો દિવસ છે અને આ દિવસે એક એવી ક્ષણ આવે છે જ્યારે પડછાયો પણ સાથ છોડી દે છે. જી હા, વર્ષના 365 દિવસોમાંથી 21 જૂન એટલો લાંબો અને મોટો છે કે સમય ઝડપથી પસાર થતો નથી અને રાત ટૂંકી હોય છે. આ દિવસને ઉનાળુ અયન પણ કહેવામાં આવે છે.
બાકીના દિવસોમાં પૃથ્વીની પ્રક્રિયા સામાન્ય રહે છે. સૂર્યની આસપાસ ફરવાની સાથે પૃથ્વી તેની ધરી પર પણ ફરે છે. તે 23.5 ડિગ્રી દ્વારા તેની ધરી તરફ વળેલું છે. આ કારણે, સૂર્યપ્રકાશ હંમેશા એક જ રીતે પૃથ્વી પર પડતો નથી અને દિવસ અને રાત્રિના સમયગાળામાં તફાવત હોય છે. 21 જૂનના રોજ, સૂર્ય ઉત્તર ગોળાર્ધમાંથી ભારતની મધ્યમાંથી પસાર થતા કેન્સરના ઉષ્ણકટિબંધમાં જાય છે. તેથી જ સૂર્યના કિરણો પૃથ્વી પર લાંબા સમય સુધી પડે છે. બપોરના સમયે સૂર્ય ખૂબ ઊંચાઈએ આવે છે, તેથી આજનો દિવસ લાંબો છે. 21 સપ્ટેમ્બરની આસપાસ, દિવસ અને રાત્રિનો સમયગાળો સમાન બની જાય છે, ત્યારબાદ રાત લાંબી અને દિવસો ટૂંકા થવા લાગે છે. દિવસ-રાતનું આ ચક્ર 23 ડિસેમ્બર સુધી ચાલુ રહે છે. જેના કારણે 23 ડિસેમ્બરની રાત સૌથી લાંબી અને દિવસ સૌથી ટૂંકો હોય છે.
જ્યારે સૂર્ય કર્ક રેખાની ઉપર હોય છે, ત્યારે એક ક્ષણ આવે છે જ્યારે પડછાયો પણ સાથ છોડી દે છે. આ દિવસે સૂર્યના કિરણો લગભગ 15 થી 16 કલાક સુધી પૃથ્વી પર પડે છે. આ દિવસે તે દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં બરાબર વિરુદ્ધ છે. જ્યારે 21 જૂન એ ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં રહેતા લોકો માટે ઉનાળાની શરૂઆત છે, તે દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં રહેતા લોકો માટે શિયાળાની શરૂઆત માનવામાં આવે છે.
જો કે, એવું નથી કે 21 જૂન સૌથી મોટો દિવસ હોય. તે 20 અથવા 22 જૂને પણ થઈ શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે વર્ષ 1975માં 22 જૂન વર્ષનો સૌથી લાંબો દિવસ હતો અને હવે તે 2203માં થશે જ્યારે 21 ને નહીં 22 જૂન સૌથી લાંબો દિવસ હશે.