આજે, ભારતના યુવાનો કારકિર્દી અને અભ્યાસના દબાણમાં એટલા ફસાઈ ગયા છે કે માનસિક થાક, ચિંતા અને હતાશા સામાન્ય બની ગયા છે. વધતી જતી સ્પર્ધા, ઉચ્ચ પરિણામો મેળવવાનું દબાણ અને નિષ્ફળતાનો ડર – આ બધું યુવાનોના માનસિક સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડી રહ્યું છે.
તાજેતરના સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે ભારતમાં આશરે 70 ટકા યુવાનો તણાવ અને ચિંતાનો સામનો કરી રહ્યા છે, જ્યારે 60 ટકાથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ ડિપ્રેશનના લક્ષણો અનુભવી રહ્યા છે.
દેશના આઠ મુખ્ય શહેરોમાં સર્વે કરવામાં આવ્યો
યુવાનો પર આ સંશોધન આંધ્રપ્રદેશના અમરાવતીમાં આવેલી SRM યુનિવર્સિટી અને સિંગાપોરની એક યુનિવર્સિટી દ્વારા સંયુક્ત રીતે હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ અભ્યાસમાં દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગલુરુ, ચેન્નાઈ, હૈદરાબાદ, પુણે, અમદાવાદ અને કોલકાતાના આશરે 2,000 વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વિદ્યાર્થીઓની ઉંમર 18 થી 29 વર્ષની વચ્ચે હતી, જેમાં આશરે 52.9 ટકા મહિલાઓ અને 47.1 ટકા પુરુષો હતા. સર્વેક્ષણમાં જાણવા મળ્યું છે કે આશરે 70 ટકા વિદ્યાર્થીઓએ ડિપ્રેશનનો અનુભવ કર્યો હતો, જ્યારે 60 ટકા વિદ્યાર્થીઓએ હતાશાના લક્ષણોનો અનુભવ કર્યો હતો
માનસિક સ્વાસ્થ્ય મહત્વનું છે
આ સંશોધનમાં સામેલ સિંગાપોર યુનિવર્સિટીના નિષ્ણાતો કહે છે કે શૈક્ષણિક અને સામાજિક દબાણ વિદ્યાર્થીઓના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર ઊંડી અસર કરે છે. તેમના મતે, વિદ્યાર્થીઓ ગ્રેડ અને કારકિર્દીની શોધમાં તેમના ભાવનાત્મક વિકાસને અવગણે છે. તેથી, યુનિવર્સિટીઓ માટે માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે વાતચીતને પ્રોત્સાહન આપવું મહત્વપૂર્ણ છે.
ભારતની ટોચની સંસ્થાઓ માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર ચર્ચા વધારી રહી છે
અહેવાલો અનુસાર, ઘણી અગ્રણી ભારતીય સંસ્થાઓ હવે વિદ્યાર્થીઓના માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે ગંભીર અભિગમ અપનાવી રહી છે. આ સંસ્થાઓમાં, IIT ખડગપુરે વિદ્યાર્થીઓ માટે સેતુ એપ લોન્ચ કરી છે. IIT ગુવાહાટીએ પ્રથમ વર્ષના વિદ્યાર્થીઓ માટે કાઉન્સેલિંગ ફરજિયાત બનાવ્યું છે. IIT કાનપુર પીઅર સપોર્ટ સત્રો અને આઉટરીચ કાર્યક્રમો પણ ઓફર કરી રહ્યું છે. IIT દિલ્હી માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નિયમિત ચર્ચાઓ કરે છે અને IIT બોમ્બેએ વિદ્યાર્થીઓને મદદ કરવા માટે ડોકટરો સાથે ભાગીદારી કરી છે.