અદ્યતન ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં એક મોટી પહેલ, રાષ્ટ્રીય ક્વોન્ટમ મિશનને કેન્દ્રએ આપી મંજૂરી

કેન્દ્ર સરકારે અદ્યતન ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં એક મોટી પહેલ કરીને 6003.65 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે રાષ્ટ્રીય ક્વોન્ટમ મિશન (NQM) ને મંજૂરી આપી છે. આ મિશનનો સમયગાળો આઠ વર્ષનો રાખવામાં આવ્યો છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય દેશમાં ક્વોન્ટમ કમ્યુનિકેશન, ક્વોન્ટમ સેન્સિંગ અને મેટ્રોલોજી અને ક્વોન્ટમ મટિરિયલ્સ અને ડિવાઇસીસના ક્ષેત્રોમાં સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ મહત્વપૂર્ણ માહિતી કેન્દ્રીય મંત્રી ડૉ. જીતેન્દ્ર સિંહે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આપી હતી.

નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે કુલ 86.00 કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 43.07 કરોડ રૂપિયાનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું અને 32.77 કરોડ રૂપિયાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ બજેટનો ઉપયોગ કરીને, 17 રાજ્યો અને 2 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 17 પ્રોજેક્ટ ટીમો સાથે 14 ટેકનિકલ ક્લસ્ટર ધરાવતા 4 થીમેટિક સેન્ટર્સ (T-Hubs) સ્થાપવામાં આવ્યા છે.

43 સંસ્થાઓના કુલ 152 સંશોધકો આ T-Hubs દ્વારા સાથે મળીને કામ કરશે. આ ટી-હબ્સમાંથી એક ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી (IIT) ગુવાહાટી, આસામ ખાતે સ્થાપિત સેન્ટર ફોર ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ છે, જેને વર્ષ 2024-25માં 6,92,800 રૂપિયાનું ભંડોળ ફાળવવામાં આવ્યું છે. આ મિશનને ભારતને ક્વોન્ટમ ટેકનોલોજીમાં વૈશ્વિક નેતા બનાવવાની દિશામાં એક મોટું પગલું માનવામાં આવે છે. આનાથી ક્વોન્ટમ ઇન્ટરનેટ, સુરક્ષિત સંદેશાવ્યવહાર અને અત્યંત શક્તિશાળી કમ્પ્યુટિંગ સિસ્ટમ્સ જેવી ભવિષ્યની ટેકનોલોજીના વિકાસને વેગ મળશે.