મુંબઈઃ નવી દિલ્હીમાં તિરંગા ઉત્સવની ઉજવણીમાં સ્કૃતિ મંત્રાલયે 20 આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓની વાર્તાઓ પરની ત્રીજી કોમિક બુકનું વિમોચન કર્યું છે. વાર્તાઓનો આ સંગ્રહ કેટલાક બહાદુર પુરુષો અને સ્ત્રીઓના બલિદાનને યાદ કરે છે જેમણે તેમની જાતિઓને પ્રેરણા આપી અને બ્રિટિશ શાસન સામે લડવા માટે તેમના જીવનનો ત્યાગ કર્યો હતો.
આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ (AKM) ના ભાગ રૂપે સંસ્કૃતિ મંત્રાલયે આપણા ઓછા જાણીતા નાયકોના સર્વોચ્ચ બલિદાન અને દેશભક્તિ વિશે યુવાનો અને બાળકોમાં જાગૃતિ લાવવા અમર ચિત્ર કથા (ACK) ના સહયોગથી 75 સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ પર ચિત્રાત્મક પુસ્તકો બહાર પાડ્યા છે. સ્વતંત્રતા સંગ્રામની. ભારતની 20 મહિલા અનસંગ હીરોઝ પરનું પ્રથમ ACK કોમિક પુસ્તક અને બંધારણ સભામાં ચૂંટાયેલી 15 મહિલાઓની વાર્તાઓ પરનું બીજું હાસ્ય પુસ્તક અગાઉ બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ, જેઓ સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામના અગણિત નાયકો હતા અને જેમની વાર્તાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે…
- તિલકા માઝીએ બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીના અત્યાચારો સામે બળવો કર્યો. તેણે પહાડિયા જનજાતિને એકત્ર કરી જેનાથી તે સંબંધ ધરાવે છે અને કંપનીની તિજોરી પર દરોડા પાડ્યા. તેને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
- કુરિચિયાર જાતિના થલક્કલ ચાંથુ એ ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપની સામે પઝહસી રાજાના યુદ્ધનો અમૂલ્ય ભાગ હતો. તેને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
- ઓરાઓન આદિજાતિના બુધુ ભગતને બ્રિટિશરો સાથેની તેમની ઘણી એન્કાઉન્ટરમાંથી એકમાં તેમના ભાઈ, સાત પુત્રો અને તેમના આદિજાતિના 150 માણસો સાથે ઠાર કરવામાં આવ્યા હતા.
- તિરોત સિંહ, એક ખાસી વડા, અંગ્રેજોની દ્વિધાને સમજ્યા અને તેમની સામે યુદ્ધ છેડ્યું. તેને પકડવામાં આવ્યો, ત્રાસ આપવામાં આવ્યો અને કેદ કરવામાં આવ્યો. તે જેલમાં મૃત્યુ પામ્યો.
- રાઘોજી ભાંગરે મહાદેવ કોળી જાતિના હતા. તેમણે અંગ્રેજો સામે બળવો કર્યો અને તેમની માતાને કેદ કરવામાં આવી હોવા છતાં તેમનો સંઘર્ષ ચાલુ રાખ્યો. તેને પકડીને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
- સંથાલ સમુદાયના સિદ્ધુ અને કાન્હુ મુર્મુએ અંગ્રેજો અને તેમના કટ્ટરપંથીઓ સામે બળવો કર્યો. તેઓએ હુલ વિદ્રોહમાં સંથાલનું નેતૃત્વ કર્યું. બંનેને દગો આપવામાં આવ્યો, પકડવામાં આવ્યો અને ફાંસી આપવામાં આવી.
- ખોંડ આદિજાતિના રેન્ડો માંઝી અને ચક્ર બિસોઈએ અંગ્રેજોને તેમના રિવાજોમાં દખલગીરી કરવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. રેન્ડોને પકડીને ફાંસી આપવામાં આવી હતી જ્યારે ચક્ર બિસોઇ ભાગેડુ બન્યો હતો અને છુપાઇને મૃત્યુ પામ્યો હતો.
- મેરઠમાં ભારતીય બળવો શરૂ થઈ ગયો હતો. નીલામ્બર અને પીતામ્બર જેઓ ખારવાર જાતિના ભોગતા કુળના હતા તેઓ બળવો કરવા પ્રેરાયા હતા અને તેમના લોકોને બ્રિટિશ જુલમ સામે ઉભા થવા માટે પ્રેરિત કર્યા હતા. બંનેને પકડીને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
- ગોંડ જનજાતિના રામજી ગોંડ સામંતશાહી પ્રણાલી સામે ઉભા થયા જેના દ્વારા શ્રીમંત જમીનદારો અંગ્રેજોના ટેકાથી ગરીબો પર જુલમ કરતા હતા. તેને પકડવામાં આવ્યો અને ફાંસી આપવામાં આવી,
- ખારિયા જાતિના તેલંગા ખારિયાએ અંગ્રેજોની કર પ્રણાલી અને તેમના શાસનને સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. તેમણે આગ્રહ કર્યો કે તેઓ સ્વ-શાસનની તેમની પરંપરાગત પદ્ધતિને અનુસરે અને તિજોરી પર દરોડાનું આયોજન કરે. તેની સાથે વિશ્વાસઘાત કરવામાં આવ્યો હતો અને તેને ગોળી મારી દેવામાં આવી હતી.
- સેન્ટ્રલ પ્રોવિન્સના રોબિન હૂડ તરીકે ઓળખાતા ટાંટિયા ભીલ, બ્રિટિશ સંપત્તિ વહન કરતી ટ્રેનો લૂંટી અને તેને તેમની આદિજાતિ ભીલોમાં વહેંચી દીધી. તેને ફસાવીને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
- મણિપુરના મેજર પાઓના બ્રજબાસી, મણિપુર રાજ્યની રક્ષા માટે લડ્યા. તેઓ એંગ્લો-મણિપુર યુદ્ધના હીરો હતા. તે સિંહની જેમ લડ્યો હતો પરંતુ તેના પર કાબૂ મેળવ્યો હતો અને તેનું માથું કાપી નાખ્યું હતું.
- મુંડા જાતિના બિરસા મુંડા અંગ્રેજોના વિરોધમાં દંતકથા બની ગયા. તેમણે મુંડાઓને તેમની સાથેની શ્રેણીબદ્ધ મુકાબલાઓમાં દોર્યા. તેને પકડવામાં આવ્યો અને કેદ કરવામાં આવ્યો અને બ્રિટિશ રેકોર્ડ્સ અનુસાર, કોલેરાથી મૃત્યુ પામ્યો. તેમનું અવસાન થયું ત્યારે તેમની ઉંમર 25 વર્ષની હતી.
- અરુણાચલ પ્રદેશના આદિ જનજાતિના માતમુર જામોહે અંગ્રેજોના ઘમંડ સામે બળવો કર્યો. તેમણે અને તેમના સાથીઓએ અંગ્રેજોને શરણાગતિ સ્વીકારી કારણ કે તેમના ગામો સળગાવવામાં આવી રહ્યા હતા. તેઓને સેલ્યુલર જેલમાં મોકલવામાં આવ્યા અને ત્યાં તેમનું મૃત્યુ થયું.
- ઓરાઓન જનજાતિના તાના ભગતને તેમના લોકોને ઉપદેશ આપવા અને તેમના બ્રિટિશ શાસકોના શોષણથી વાકેફ કરવા માટે દૈવી દ્રષ્ટિથી પ્રેરિત કરવામાં આવ્યા હતા. તેને પકડી લેવામાં આવ્યો અને તેને સખત ત્રાસ આપવામાં આવ્યો. તેને મુક્ત કરવામાં આવ્યો, એક તૂટેલા માણસ, અને તે પછી મૃત્યુ પામ્યો.
- ચા-બાગ સમુદાયના માલતી મેમને મહાત્મા ગાંધીના સત્યાગ્રહ ચળવળમાં જોડાવાની પ્રેરણા મળી. તેણીએ અફીણ પર બ્રિટીશ ઈજારાશાહી સામે લડત આપી અને તેના લોકોને અફીણના વ્યસનના જોખમો વિશે શિક્ષિત કર્યા. પોલીસ સાથેના એન્કાઉન્ટર દરમિયાન તેણીને ગોળી મારી દેવામાં આવી હતી.
- ભુયાન જનજાતિના લક્ષ્મણ નાઈક પણ ગાંધીથી પ્રેરિત હતા અને આદિવાસીઓને સ્વતંત્રતા ચળવળમાં જોડાવવા માટે વ્યાપક અભિયાન ચલાવ્યું હતું. અંગ્રેજોએ તેને મિત્રની હત્યા માટે ફસાવ્યો અને તેને ફાંસી આપવામાં આવી.
- લેપ્ચા જનજાતિની હેલેન લેપ્ચા, મહાત્મા ગાંધીની પ્રખર અનુયાયી હતી. તેના લોકો પરના તેના પ્રભાવે અંગ્રેજોને બેચેન બનાવી દીધા. તેણી પર ગોળી ચલાવવામાં આવી હતી, તેને કેદ કરવામાં આવી હતી અને તેને મારવામાં આવી હતી પરંતુ તેણીએ ક્યારેય હિંમત હારી નથી. 1941 માં તેણીએ નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝને નજરકેદમાંથી છટકી જવા અને જર્મની જવા માટે મદદ કરી. સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં અમૂલ્ય યોગદાન બદલ તેણીને તામરા પત્રથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.
- પુલિમાયા દેવી પોદારે ગાંધીજીને જ્યારે તે શાળામાં હતી ત્યારે સાંભળી હતી અને તરત જ સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં જોડાવા માંગતી હતી. તેણીના પરિવારના સખત વિરોધ છતાં તેણીએ તેણીના અભ્યાસ પછી ચળવળમાં જોડાયા અને મહિલાઓને તેની સાથે જોડાવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા. તેણીને વિરોધ પ્રદર્શનમાં ભાગ લેવા બદલ કેદ કરવામાં આવી હતી. આઝાદી પછી તેણીએ તેના લોકોની સેવા કરવાનું ચાલુ રાખ્યું અને ‘સ્વતંત્ર સેનાની’નું બિરુદ મેળવ્યું.