નવી દિલ્હી 26 ડિસેમ્બર 2025: China and Pakistan military partnership ચીન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની ગાઢ સૈન્ય ભાગીદારી ભારતની સુરક્ષા સ્થિતિને પ્રભાવિત કરી રહી છે, ભલે બેઇજિંગ નવી દિલ્હી સાથે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પર તણાવ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું હોય. યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ વોર દ્વારા કોંગ્રેસને સુપરત કરવામાં આવેલા નવા અહેવાલમાં આ બાબત જણાવવામાં આવી છે.
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ચીન અને પાકિસ્તાન સંરક્ષણ સહયોગ, હથિયારોનું વેચાણ અને સૈન્ય જોડાણ સતત વધારી રહ્યા છે. રિપોર્ટમાં પાકિસ્તાનને ચીનના સૌથી સતત અને ઓપરેશનલ રીતે નોંધપાત્ર સૈન્ય ભાગીદાર તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. ચીન-પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધોમાં એર, લેન્ડ અને નેવલ પ્લેટફોર્મ સહિત હથિયાર પ્રણાલીઓનું હસ્તાંતરણ અને સહ-ઉત્પાદન સામેલ છે. પાકિસ્તાનના સૈન્ય આધુનિકીકરણમાં ચીની સાધનો મુખ્ય ભાગ ભજવે છે.
વધુ વાંચો: મેક્સિકોમાં બસ અકસ્માતમાં 10 લોકોના મોત અને 32 ઘાયલ
આ મૂલ્યાંકન મુજબ, બેઇજિંગ તેની વિદેશ નીતિના લક્ષ્યોને આગળ વધારવા માટે સૈન્ય ભાગીદારીનો ઉપયોગ કરે છે. હથિયારોનું વેચાણ, તાલીમ કાર્યક્રમો અને સંયુક્ત પ્રવૃત્તિઓ તેના મુખ્ય સાધનો છે, જેમાં પાકિસ્તાન લાંબા ગાળાના લાભાર્થી તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. રિપોર્ટમાં ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે ચીન-પાકિસ્તાન સંબંધો ભારત માટે મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે, કારણ કે કટોકટીના સમયે ભારત પર ઉત્તર અને પશ્ચિમ બંને સરહદોથી દબાણ આવવાની શક્યતા વધી જાય છે.
બીજી તરફ, રિપોર્ટમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ચીને ભારત સાથેની તેની સરહદ સ્થિર કરવા માટે મર્યાદિત પગલાં લીધાં છે. ઓક્ટોબર 2024 માં, ભારત અને ચીનના નેતાઓએ LAC પર બાકી રહેલા પોઈન્ટ્સ પરથી પીછેહઠ (ડિસએન્ગેજમેન્ટ) ની જાહેરાત કરી હતી. તેમ છતાં, અહેવાલ પર ભાર મૂકતા જણાવાયું છે કે બંને દેશો વચ્ચે અવિશ્વાસ હજુ પણ ઊંડો છે. બેઇજિંગ કદાચ ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના વ્યૂહાત્મક સંબંધોને વધુ ગાઢ બનતા અટકાવવા માટે સરહદો પર શાંતિ ઈચ્છે છે.
પેન્ટાગોનના રિપોર્ટમાં એમ પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે ચીન અરુણાચલ પ્રદેશ પર પણ પોતાનો દાવો કરે છે અને તેને તેના “મુખ્ય હિતો” સાથે જોડે છે. ચીનની વધતી જતી મિસાઈલ, સાયબર, સ્પેસ અને પરમાણુ ક્ષમતાઓ દક્ષિણ એશિયા સહિત સમગ્ર એશિયામાં શક્તિના સંતુલનને અસર કરી રહી છે. પાકિસ્તાન માટે ચીનનો ટેકો વ્યૂહાત્મક ઉંડાણ અને આર્થિક મુશ્કેલીના સમયે રાજદ્વારી સમર્થન પૂરું પાડે છે, જ્યારે ભારત માટે આ ભાગીદારી “વ્યૂહાત્મક ઘેરાબંધી” (Strategic Encirclement) નો ડર પેદા કરે છે.
રિપોર્ટમાં હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ચીનની રસ ધરાવતી લોજિસ્ટિક્સ સુવિધાઓનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, જે પાકિસ્તાનના દરિયાઈ માર્ગોની નજીક છે. આનાથી ભારતની દરિયાઈ સુરક્ષા આયોજનમાં જટિલતા વધી શકે છે. એકંદરે, આ મૂલ્યાંકન નવી દિલ્હી માટે સાવચેતી રાખવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે કે ભારતે સુરક્ષા આયોજનની સાથે સાથે રાજદ્વારી જોડાણ પણ ચાલુ રાખવું પડશે.
વધુ વાંચો: તાન્ઝાનિયામાં કિલીમંજારો પર્વત પર હેલિકોપ્ટર ક્રેશ, પાંચ લોકોના મોત