- ફટાકડાના ઉત્પાદનમાં ભારત બીજા નંબરે
- શિવાકાશીમાં લગભગ 800 ફટાકડાના કારખાના
- ચેન્નાઈથી લગભગ 500 કિલોમીટર દૂર છે શિવાકાશી
શું તમે જાણો છો કે ફટાકડાની ઉત્પત્તિ ક્યારે અને ક્યાંથી થઈ અને તે કેવી રીતે ભારતમાં પહોંચ્યું? ઈતિહાસકારો કહે છે કે,ફટાકડાની શરૂઆત ચીનમાં છઠ્ઠી સદીમાં થઈ હતી. તેની શોધ પાછળનું કારણ એક દુર્ઘટના હોવાનું કહેવાય છે. ચીનમાં એક રસોઈયાએ જયારે આગમાં સોલ્ટપીટર એટલે કે પોટેશિયમ નાઈટ્રેટને નાખ્યું તો આગની જ્વાળાઓ બહાર આવી અને પછી તેમાં કોલસો અને સલ્ફર ભેળવવાને કારણે વિસ્ફોટ થયો. આ તે છે જ્યાં તેની શોધ થઈ હતી.
ફટાકડા 13મી સદીમાં ચીનમાંથી બહાર આવ્યા હતા. તે જ સમયે, ભારતમાં ફટાકડાનો ઇતિહાસ 15મી સદી કરતાં પણ જૂનો હોવાનું કહેવાય છે. ચીન વિશ્વમાં સૌથી વધુ ફટાકડાનું ઉત્પાદન કરે છે. આ પછી, એટલે કે, ભારતનું સ્થાન બીજા નંબર પર આવે છે. ફટાકડાના મોટા ભાગના પેકેટમાં તમે શિવાકાશી પ્રિન્ટેડ જોઈ હશે. શું તમે જાણો છો કે આવું કેમ છે ?
વાસ્તવમાં શિવાકાશી દક્ષિણ ભારતમાં તમિલનાડુનું એક શહેર છે, જે ચેન્નાઈથી લગભગ 500 કિલોમીટર દૂર છે. દેશમાં મોટાભાગના ફટાકડા આ શહેરમાં બને છે. શિવાકાશીમાં લગભગ 800 ફટાકડાના કારખાના છે, જ્યાં દેશના કુલ ઉત્પાદનના 80 ટકા ઉત્પાદન થાય છે. અહીંના લાખો લોકોની આજીવિકા ક્રેકર ઉદ્યોગ સાથે જોડાયેલી છે.
ક્રેકર ઉદ્યોગમાં શિવાકાશીના નડાર બ્રધર્સનું મોટું નામ છે. ષણમુગમ નાદર અને અય્યા નાદારે વર્ષ 1922માં કોલકાતાથી માચીસ બનાવવાની કળા શીખી અને પછી તેઓ તેમના વતન શિવાકાશી પરત ફર્યા. અહીં બંનેએ પહેલા માચીસની એક ફેક્ટરી લગાવી. 1926 માં 4 વર્ષ પછી બંને ભાઈઓ અલગ થઈ ગયા અને પછી ફટાકડા બનાવવાનું શરૂ કર્યું.
આજે શ્રી કાલીશ્વરી ફાયર વર્ક્સ અને સ્ટાન્ડર્ડ ફાયર વર્ક્સ, બંને ભાઈઓની કંપનીઓ દેશની બે સૌથી મોટી ફટાકડા ઉત્પાદકો છે. અહીં ઉત્પાદિત ફટાકડા અન્ય દેશોમાં પણ નિકાસ કરવામાં આવે છે. ભારતમાં ફટાકડાનો કારોબાર રૂ. 5000 કરોડથી વધુ હોવાનું કહેવાય છે.