નવી દિલ્હી: ઈ-શ્રમ પોર્ટલ અસંગઠિત કામદારો માટે રાષ્ટ્રીય ડેટા બેઝ બનાવવા માટે 26.08.2021 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવ્યું. ડિજિટલ ઈન્ડિયા એવોર્ડ-2022માં ઈશ્રમે “પબ્લિક ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ – સેન્ટ્રલ મિનિસ્ટ્રીઝ ડિપાર્ટમેન્ટ્સ” કેટેગરી હેઠળ “ગોલ્ડ એવોર્ડ” જીત્યો. ભારતના રાષ્ટ્રપતિએ એવોર્ડ સમારોહમાં હાજરી આપી હતી અને 7મી જાન્યુઆરી 2023ના રોજ એવોર્ડ એનાયત કર્યો હતો.
જાન્યુઆરી 2023 થી નવેમ્બર 2023 સુધીમાં, ઈશ્રમ પોર્ટલ પર કુલ 69.26 લાખ અસંગઠિત કામદારો નોંધાયેલા છે. એકંદરે, 17મી ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં, ઇશ્રમ પોર્ટલ પર 29.23 કરોડથી વધુ અસંગઠિત કામદારો નોંધાયેલા છે. ઈ-શ્રમ પોર્ટલને NCS, SID પોર્ટલ, PM-SYM, myScheme અને DISHA પોર્ટલ સાથે પણ સંકલિત કરવામાં આવ્યું છે.
- ઇશ્રમને લગતી અન્ય પહેલ/સિદ્ધિઓ આ મુજબ છે,
ઇશ્રમ ડેટાનો ઉપયોગ અન્ય યોજનાઓના ઔપચારિકકરણ માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે. પીએમ-વિશ્વકર્મા યોજનાના ઔપચારિકકરણ માટે ઇશ્રમ નોંધણી કરનારાઓની માહિતી MSME સાથે શેર કરવામાં આવી હતી. રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે ડેટા શેરિંગ માર્ગદર્શિકા/ SOP તૈયાર. ડેટા શેરિંગ પોર્ટલ વિકસિત અને લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તમામ 36 રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ડેટા શેરિંગ પોર્ટલ પર ઓનબોર્ડ કરવામાં આવ્યા છે અને તેમની પાસે તેમના સંબંધિત રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની eShram નોંધણીકર્તાઓની માહિતીની ઍક્સેસ છે. કેન્દ્રીય મંત્રાલયો/વિભાગો માટે ડેટા શેરિંગ માર્ગદર્શિકા/ SOP તૈયાર. ઇશ્રમ પર નોંધાયેલા બાંધકામ ક્ષેત્રના કામદારોને લગતી માહિતીની વહેંચણી, રાજ્ય મકાન અને અન્ય બાંધકામ કામદારો કલ્યાણ બોર્ડ સાથે શરૂ કરવામાં આવી છે. આનાથી આવા તમામ કામદારોની યોગ્યતાના આધારે રાજ્ય BOCW બોર્ડ સાથે તેમની ઓળખ અને નોંધણીની સુવિધા મળશે. નિર્દિષ્ટ સમયગાળા દરમિયાન અકસ્માતનો ભોગ બનેલા, મૃત્યુ અથવા કાયમી વિકલાંગતામાં પરિણમેલા ઇશ્રમ રજિસ્ટ્રન્ટને લાભ આપવા માટે એક્સ-ગ્રેશિયા મોડ્યુલ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.
- નેશનલ કેરિયર સર્વિસ (NCS)
નેશનલ કેરિયર સર્વિસ (NCS) પ્રોજેક્ટ એ 20.07.2015 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવેલ એક મિશન મોડ પ્રોજેક્ટ છે જે રાષ્ટ્રીય રોજગાર સેવાના રૂપાંતર માટે ઓનલાઇન મોડમાં રોજગાર સંબંધિત સેવાઓ જેવી કે જોબ મેચિંગ, કારકિર્દી કાઉન્સેલિંગ, વ્યાવસાયિક માર્ગદર્શન, કૌશલ્ય વિકાસ પરની માહિતી પ્રદાન કરે છે. ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ [www.ncs.gov.in] દ્વારા અભ્યાસક્રમો, એપ્રેન્ટિસશિપ, ઇન્ટર્નશિપ વગેરે. 30મી નવેમ્બર 2023 સુધીમાં, NCS પ્લેટફોર્મમાં 3.64 કરોડથી વધુ નોંધાયેલા જોબસીકર્સ, 19.15 લાખ એમ્પ્લોયર્સ અને 2015માં લોન્ચ થયા પછી 1.92 કરોડથી વધુ ખાલી જગ્યાઓ છે. પોર્ટલ નવેમ્બર, 2023 દરમિયાન 13.49 લાખથી વધુ સક્રિય ખાલી જગ્યાઓ નોંધાઈ છે.
સમગ્ર ભારતમાં વ્યાપક નેટવર્ક વિકસાવવા માટે NCS પોર્ટલ 28 રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સાથે સંકલિત છે. રાજ્યો ઉપરાંત, NCS એ ખાલી જગ્યાઓ પોસ્ટ કરવા માટે monster.com, Freshersworld, HireMee, TCS-iON, Quikr, Quess Corp વગેરે જેવા બહુવિધ ખાનગી પોર્ટલ સાથે પણ એકીકરણ સ્થાપિત કર્યું છે. NCS એ કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગ સાહસિકતા મંત્રાલયના સ્કિલ ઇન્ડિયા પોર્ટલ, ઉદ્યોગમ પોર્ટલ (MSME), ઇ-શ્રમ, EPFO, ESIC, DigiLocker વગેરે સાથે એકબીજા સાથે જોડાયેલું છે જેનો હેતુ NCS પોર્ટલનો મહત્તમ લાભ મેળવવા માટે NCS હિતધારકો માટે સરળતા ઊભી કરવાનો છે.
મંત્રાલય ટૂંક સમયમાં જ અદ્યતન ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને અને આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) અને મશીન લર્નિંગ (ML)નો ઉપયોગ કરીને કૌશલ્ય માટે ભલામણ એન્જિન સાથે નોકરી શોધનારાઓ માટે વધુ સારી નોકરી મેચિંગ અને શોધ સુવિધાની સુવિધા માટે NCS 2.0 નામનું એડવાન્સ વર્ઝન લોન્ચ કરશે. આમ નોકરી શોધનારાઓને તેમની આવડત મુજબ યોગ્ય નોકરીઓ મેળવવામાં સુવિધા આપશે અને નોકરીદાતાઓને તેમની જરૂરિયાત પૂરી કરવામાં મદદ કરશે.
આત્મનિર્ભર ભારત રોજગાર યોજના (ABRY) રોજગાર નિર્માણને વેગ આપવા અને કોવિડ-19 રોગચાળાના સામાજિક-આર્થિક સંક્ષિપ્તને ઘટાડવા માટે, શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે 30.12.2020 ના રોજ EPFO સાથે જોડાયેલી આત્મનિર્ભર ભારત રોજગાર યોજના (ABRY) સૂચિત કરી. 05મી ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં કુલ લાભો રૂ. ABRY હેઠળ 1,52,499 સંસ્થાઓ દ્વારા 60.48 લાખ લાભાર્થીઓને 10,043.02 કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા છે.
- કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ (ESIC)
ESIC એ 161 હોસ્પિટલો અને 1574 દવાખાનાઓના નેટવર્ક સાથે લક્ષદ્વીપ સહિત 611 જિલ્લાઓમાં નોંધપાત્ર રીતે તેનો કવરેજ વિસ્તાર્યો છે. 12 કરોડથી વધુ લાભાર્થીઓને સામાજિક સુરક્ષા પ્રદાન કરતી વીમાધારક વ્યક્તિઓ (IPs)ની સંખ્યા વધીને 3.72 કરોડથી વધુ થઈ ગઈ છે. કેન્સરની સારી સારવાર આપવા માટે, મે 2023 થી ESIC એ દેશભરમાં 100 કે તેથી વધુ બેડ ધરાવતી તેની 38 હોસ્પિટલોમાં કીમોથેરાપી સેવાઓ શરૂ કરી છે. ESIC સક્રિયપણે મેડિકલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારો કરી રહ્યું છે, જેમાં મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યા વધીને 8 થઈ છે, MBBSની બેઠકો વધીને 950 થઈ છે અને MD/MSની બેઠકો વધીને 275 થઈ છે. અન્ય પહેલોમાં “કહીં ભી, કભી ભી”નો સમાવેશ થાય છે; ડૉક્ટર/વિશેષતા મુજબના રેફરલ્સ, દવાઓની હોમ ડિલિવરી અને I/Ps અથવા હૉસ્પિટલની મુલાકાત લેવામાં અસમર્થ લાભાર્થીઓ માટે ટેલિમેડિસિન માટે રીઅલ-ટાઇમ ડેશબોર્ડ સાથે રેફરલ પોલિસી. નિવારક સ્વાસ્થ્ય માટે, ESIC એ જાહેર આરોગ્ય એકમ સ્થાપ્યું છે અને વ્યવસાયિક રોગોનું મેપિંગ હાથ ધર્યું છે. 5G એમ્બ્યુલન્સ સેવાનો પ્રારંભ હોસ્પિટલના માર્ગ પર દર્દીઓ વિશે અદ્યતન માહિતી પ્રદાન કરે છે. IPs હવે PMJAY યોજના હેઠળ સૂચિબદ્ધ હોસ્પિટલોમાં સારવારનો લાભ લઈ શકે છે.
- કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠન (EPFO)
કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠન (EPFO) એ તેના લાભાર્થીઓને સરળતા આપવા માટે વિવિધ મુખ્ય સુધારા હાથ ધર્યા છે. આ સુધારાઓમાં પારદર્શક કોમ્પ્યુટર-જનરેટેડ ઈન્સ્પેક્શન સિસ્ટમ, ઈ-પાસબુકની રજૂઆત, UMANG સાથે ઓનબોર્ડિંગ, વહીવટી ચાર્જમાં ઘટાડો, સરળ માસિક ઈલેક્ટ્રોનિક ચલણ કમ રિટર્ન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
આ ઉપરાંત, EPFOએ 24 કરોડથી વધુ ખાતાઓમાં 8.15% વ્યાજ જમા કરાવ્યું છે. સભ્યોને માર્ગદર્શન આપવા માટે, ઉચ્ચ પેન્શનના અમલીકરણ અંગેના FAQs બહાર પાડવામાં આવ્યા છે. સંસ્થાએ ભારતના તમામ 692 જિલ્લાઓમાં 27 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ નિધિ આપકે નિકાત 2.0 કાર્યક્રમ પણ શરૂ કર્યો હતો. દરેક EPFO ઓફિસ દર મહિનાની 27મી તારીખે જિલ્લા સ્તરે આઉટરીચ પ્રોગ્રામ કરે છે.
- ભારત G20 પ્રેસિડેન્સી
G20 શ્રમ અને રોજગાર મંત્રીઓની મીટિંગ 2023 20-21 જુલાઈ, 2023 ના રોજ ઈન્દોરમાં સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થઈ હતી જેમાં વૈશ્વિક સ્તરે કૌશલ્યના અંતરને સંબોધવા માટેની વ્યૂહરચનાઓ પર G20 નીતિની પ્રાથમિકતાઓ પરના ત્રણ G20 પરિણામ દસ્તાવેજોને સર્વસંમતિથી અપનાવવામાં આવ્યા હતા, G20 નીતિ અને સામાજિક યોગ્યતાઓ પર યોગ્યતા અને યોગ્યતાના મુદ્દાઓ પર Gig અને પ્લેટફોર્મ કામદારો માટે યોગ્ય કાર્ય અને સામાજિક સુરક્ષાના ટકાઉ ધિરાણ માટે G20 નીતિ વિકલ્પો.
ભારતના G20 પ્રેસિડેન્સી હેઠળ શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય દ્વારા અલગ-અલગ સ્તરે કુલ 75+ દ્વિપક્ષીય બેઠકો યોજવામાં આવી હતી. G20 લીડર્સ સમિટ 09-10 સપ્ટેમ્બર, 2023ના રોજ નવી દિલ્હીમાં યોજાઈ હતી અને તે G20 નવી દિલ્હી લીડર્સ ડિક્લેરેશન (NDLD)ને સર્વસંમતિથી અપનાવવા સાથે સમાપ્ત થઈ હતી. NDLD માં, G20 લીડર્સ સમિટમાં EWG અગ્રતા ક્ષેત્રો સંબંધિત ‘પ્રિપેરિંગ ફોર ધ ફ્યુચર ઑફ વર્ક’ પર પેરા નંબર 20 અને પેરા 64 ‘એન્હાન્સિંગ ઈકોનોમિક એન્ડ સોશિયલ એમ્પાવરમેન્ટ’ પર અપનાવવામાં આવ્યા છે.
કન્વર્જન્સ પર હેન્ડબુક કેન્દ્રીય શ્રમ અને રોજગાર અને પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રી, શ્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવે 17.11.2023 ના રોજ શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય હેઠળ વિવિધ સંસ્થાઓના કન્વર્જન્સ પર એક હેન્ડબુક બહાર પાડી. હેન્ડબુકમાં માહિતીના આદાન-પ્રદાન, કામદારોની ફરિયાદ નિવારણ અને મંત્રાલય અને તેની સંસ્થાઓની વિવિધ સેવાઓની ઉપલબ્ધતા અંગે જાગરૂકતા ઊભી કરવા માટે વર્ટિકલ્સ વચ્ચે સહયોગી પ્રયાસો દ્વારા ક્ષેત્રીય સ્તરે સંકલન હાંસલ કરવા માટે માનક સંચાલન પ્રક્રિયાઓ (SoPs)નો સમાવેશ થાય છે.