દિલ્હી:ઉર્જાની વધતી જતી માંગને પહોંચી વળવા અને કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટે નેશનલ હાઇડ્રોજન મિશન પર કામ શરૂ થયું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સરકારે દેશને વૈશ્વિક રિન્યુએબલ હાઈડ્રોજન હબ બનાવવા માટે હાઈડ્રોજન વેલી બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે, જે દેશના ત્રણ અલગ-અલગ ભાગોમાં બનાવવામાં આવશે.
વિજ્ઞાન અને પ્રૌદ્યોગિકી મંત્રાલય (DST) વતી હાઈડ્રોજન વેલી બનાવવા માટે સરકાર અને ખાનગી ક્ષેત્ર પાસેથી દરખાસ્તો માંગવામાં આવી છે. DST મુજબ, હાઇડ્રોજન વેલીનો મતલબ એક હાઇડ્રોજન ઘાટી સાથે છે, જ્યાં હાઇડ્રોજન એક કરતાં વધુ પ્રદેશોમાં ઉત્પન્ન થશે. સાઇટ્સ હજુ પસંદ કરવામાં આવી નથી પરંતુ તે ઉત્તર, દક્ષિણ અને ઉત્તરપૂર્વ ક્ષેત્રમાં બનાવવામાં આવશે.
રાષ્ટ્રીય હાઈડ્રોજન મિશનની જાહેરાત વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ઓગસ્ટ 2021માં કરી હતી. આના બરાબર એક વર્ષ બાદ કેન્દ્ર સરકારે મિશન ઈનોવેશન હેઠળ હાઈડ્રોજન વેલી શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ માટે કામ ત્રણ અલગ-અલગ તબક્કામાં કરવામાં આવશે જે 2050 સુધી ચાલશે. મિશન હેઠળ, ડીએસટી હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન માટે ખીણની સ્થાપના કરશે અને પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલય હાઇડ્રોજન નીતિઓ અને યોજનાઓની દેખરેખ કરશે.
વાસ્તવમાં, લીલો હાઇડ્રોજન સૌથી વધુ ધ્યાન ખેંચે છે. જ્યારે વીજળી પાણીમાંથી પસાર થાય છે ત્યારે હાઇડ્રોજન ઉત્પન્ન થાય છે. આ હાઇડ્રોજન ઊર્જા તરીકે વપરાય છે. જો હાઇડ્રોજન બનાવવા માટે વપરાતી વીજળી પુનઃપ્રાપ્ય સ્ત્રોતમાંથી આવે છે, એટલે કે, એવા સ્ત્રોતમાંથી, જેનાથી વીજળી બનાવવામાં પ્રદૂષણ થતું નથી, તો આ રીતે બનેલા હાઇડ્રોજનને ગ્રીન હાઇડ્રોજન કહેવામાં આવે છે.