નવી દિલ્હીઃ દેશમાં નકલી અને સબસ્ટાન્ડર્ડ દવાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવા માટે કેન્દ્ર સરકારે પ્રથમ વખત માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે. આ હેઠળ, માત્ર શહેરો અથવા નગરોમાં જ નહીં, પરંતુ ગામડાઓ અને દૂરના સ્થળોએ અને શાળા-કોલેજોની આસપાસની દવાઓની દુકાનો પર પણ પરીક્ષણ ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે. હવે દર મહિને ડ્રગ ઇન્સ્પેક્ટરે ટેસ્ટિંગ માટે ઓછામાં ઓછા 10 સેમ્પલ લેવા પડશે. આમાં નવ દવાઓ અને સૌંદર્ય પ્રસાધનો અથવા તબીબી સાધનોના એક નમૂનાનો સમાવેશ થવો જોઈએ. ડ્રગ્સ એન્ડ કોસ્મેટિક્સ એક્ટ હેઠળ, આ માર્ગદર્શિકામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ડ્રગ ઇન્સ્પેક્ટર માટે એક જગ્યાએથી ત્રણ નમૂના લેવાનું ફરજિયાત છે. ડ્રગ ઇન્સ્પેક્ટરે તપાસ રિપોર્ટ પણ દિલ્હી મોકલવો પડશે.
માર્ગદર્શિકા અનુસાર, તમામ દવા નિરીક્ષકોએ તેમના વિસ્તારના લોકો અને ડોકટરોના સંપર્કમાં રહેવું જરૂરી છે. નકલી અથવા સબસ્ટાન્ડર્ડ દવાઓના વેચાણને રોકવામાં તેમની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ છે. આના દ્વારા પ્રાથમિક માહિતી મેળવી શકાય છે. એ પણ નોંધવું જરૂરી છે કે ગ્રાહકોને કઈ દવાઓ પર સૌથી વધુ ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવી રહ્યું છે?
સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (CDSCO) ના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું કે અત્યાર સુધી અમારી પાસે સેમ્પલ સિલેક્શન માટે કોઈ નિર્ધારિત પદ્ધતિ નથી. ડ્રગ ઇન્સ્પેક્ટરો તેમના અંગત જ્ઞાનના આધારે નમૂનાઓ પસંદ કરશે, જેમાંથી મોટાભાગની મોટી કંપનીઓમાં ગયા હતા. ડ્રગ ઇન્સ્પેક્ટરોએ ગામડાઓ કે દૂરના સ્થળો પર ધ્યાન આપ્યું ન હતું. જો આપણે દેશના છેવાડાના વિસ્તારો સુધી આરોગ્ય સેવાઓ પૂરી પાડવાની વાત કરીએ છીએ, તો આપણે એ પણ જોવાનું છે કે ત્યાં ઉપલબ્ધ દવાઓની ગુણવત્તા શું છે? દરેક ઔષધ નિરીક્ષકે તેના નિયંત્રણ અધિકારી સાથે પરામર્શ કરીને નમૂના લેવાની યોજના તૈયાર કરવી જોઈએ. ગ્રામ્ય અને દુર્ગમ સ્થળોનો સમાવેશ કરવો ફરજિયાત છે.
દર મહિને અને વાર્ષિક કાર્યવાહીનો રિપોર્ટ દિલ્હી સુધી શેર કરવાનો રહેશે. અમુક રોગો માટે સ્થાનિક વિસ્તારોમાં વપરાતી દવાઓ, મોસમી રોગોની દવાઓને પ્રાથમિકતા આપવી પડશે. બજારમાં ઉપલબ્ધ સોયથી લઈને શેમ્પૂ સુધીની દરેક વસ્તુ નિયમોમાં છે. જ્યારે પણ ઉત્પાદનનો નમૂનો એકત્રિત કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેનો જથ્થો પૂરતો હોવો જોઈએ જેથી NSQ રિપોર્ટ જારી કરવામાં આવે તે પહેલાં પ્રયોગશાળામાં યોગ્ય પરીક્ષણ કરી શકાય.
(PHOTO-FILE)