નવી દિલ્હીઃ ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડૉ. ડીવાય ચંદ્રચુડે કહ્યું છે કે કાયદાકીય અભ્યાસમાં પ્રાદેશિક ભાષાઓને ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ શનિવારે લખનૌની ડૉ. રામ મનોહર લોહિયા લો યુનિવર્સિટીમાં આયોજિત દીક્ષાંત સમારોહને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા.
આ પ્રસંગે તેમણે પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં કાયદો ભણાવવા પર ભાર મૂક્યો હતો. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે કહ્યું કે તેઓ દેશના તમામ શિક્ષણવિદો સાથે વારંવાર ચર્ચા કરે છે કે, કાયદાનો અભ્યાસ કેવી રીતે સરળ ભાષામાં ભણાવી શકાય. જો આપણે કાયદાના સિદ્ધાંતો સામાન્ય લોકોને સરળ ભાષામાં સમજાવી શકતા નથી. તો તે કાનૂની વ્યવસાય અને કાયદાકીય શિક્ષણનો અભાવ દર્શાવે છે. કાયદો શીખવવાની પ્રક્રિયામાં, આપણે પ્રાદેશિક ભાષાઓને પણ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ અને મને લાગે છે કે RMNLU એ ચોક્કસપણે હિન્દીમાં LLB કોર્સ શરૂ કરવો જોઈએ. પ્રાદેશિક મુદ્દાઓને લગતા કાયદાઓ પણ આપણી યુનિવર્સિટીઓમાં ભણાવવા જોઈએ.
- સામાન્ય લોકો માટે ન્યાયની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવી શકાય
તેમણે કહ્યું, ધારો કે જો કોઈ વ્યક્તિ તમારી યુનિવર્સિટીની બાજુના ગામમાં, ગામથી યુનિવર્સિટી, યુનિવર્સિટીના કાનૂની સહાય કેન્દ્રમાં આવે અને તેની જમીનને લગતી સમસ્યા વિશે જણાવે. પરંતુ જો વિદ્યાર્થીને તેનો અર્થ ખબર ન હોય. ઠાસરા અને ખતૌની જો હા તો વિદ્યાર્થી તે વ્યક્તિને કેવી રીતે મદદ કરી શકશે? તેથી, વિદ્યાર્થીને જમીન સંબંધિત પ્રાદેશિક કાયદાઓથી પણ વાકેફ કરવા જોઈએ. તેમના સંબોધનમાં તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે તેમણે આવા ઘણા નિર્દેશો આપ્યા છે, જેથી સામાન્ય લોકો માટે ન્યાયની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવી શકાય.
- 1950 થી 2024 સુધીના સુપ્રીમ કોર્ટના 37000 નિર્ણયો
જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે કહ્યું, ઉદાહરણ તરીકે, સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા અંગ્રેજીમાં આપવામાં આવેલા નિર્ણયોનો ભારતના બંધારણમાં પ્રચલિત વિવિધ ભાષાઓમાં અનુવાદ કરવામાં આવી રહ્યો છે, જેથી સામાન્ય લોકો પણ સમજી શકે કે નિર્ણયમાં શું લખ્યું છે. આજે 1950 થી 2024 સુધીના સુપ્રીમ કોર્ટના 37000 નિર્ણયો છે, જેનો હિન્દીમાં અનુવાદ કરવામાં આવ્યો છે અને આ સેવા તમામ નાગરિકો માટે મફત છે.