મુંબઈ:જ્યારે પણ સંગીતની વાત થાય છે ત્યારે સ્વર કોકિલા લતા મંગેશકરનું નામ સૌથી પહેલા લેવામાં આવે છે.આજે ભલે તેઓ આપણી વચ્ચે નથી, પરંતુ તેમના દ્વારા ગાયેલું સંગીત આજે પણ લોકોને યાદ છે.ગયા વર્ષે 6 ફેબ્રુઆરી એટલે કે આ દિવસે જ તેમણે દુનિયાને અલવિદા કહી દીધું હતું.લતા મંગેશકર કોરોના જેવી ખતરનાક બિમારીથી પીડિત હતા,ત્યારબાદ તેમને મુંબઈની હોસ્પિટલમાં પણ દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા પરંતુ તેમણે 6 ફેબ્રુઆરીએ અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા.આજે તેમની પુણ્યતિથિ પર અમે તમને જણાવીએ કે,તેમણે સંગીતની દુનિયામાં કેવી રીતે પોતાનું નામ કમાવ્યું…
સ્વરા કોકિલા લતા મંગેશકરનો જન્મ 28 સપ્ટેમ્બર 1929ના રોજ મધ્ય પ્રદેશના ઈન્દોરમાં થયો હતો.તેમના પિતાનું નામ દીનાનાથ મંગેશકર હતું.પહેલા તેનું નામ હેમા હતું પરંતુ જન્મના 5 વર્ષ પછી તેનું નામ બદલીને લતા રાખવામાં આવ્યું.લતા મંગેશકરના પિતા પોતે ખૂબ પ્રખ્યાત ગાયક હતા.તેમણે માત્ર 5 વર્ષની ઉંમરે જ લતાજીને સંગીત શીખવવાનું શરૂ કર્યું, લતાજી સાથે તેમની બહેનો આશા, ઉષા અને મીના અને તેમના ભાઈએ પણ સંગીતના પાઠ લીધા.તેમણે ઈન્દોરમાં શિક્ષણની શરૂઆત કરી હતી.
લતા મંગેશકરને નાની ઉંમરમાં પહેલીવાર નાટકમાં કામ કરવાની તક મળી, તેમના કામની પ્રશંસા પણ થઈ, પરંતુ શરૂઆતથી જ તેમને માત્ર સંગીતમાં જ રસ હતો.વર્ષ 1942માં લતાજીના પિતાનું અવસાન થયું હતું, તે સમયે લતાજીની ઉંમર માત્ર 13 વર્ષની હતી.તે સમયે પિતાના મિત્ર માસ્ટર વિનાયક વતી લતા મંગેશકરને ગાયિકા તરીકે તેમજ અભિનયમાં કામ મળ્યું હતું.
શરૂઆતનો સમય તેના માટે ખૂબ જ મુશ્કેલ હતો, આટલો મહાન અવાજ હોવા છતાં, તેણે શરૂઆતમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવામાં ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો, ઘણા સંગીત નિર્દેશકો પણ તેના પાતળા અવાજને કારણે નાખુશ હતા, જ્યારે કેટલાક લોકોએ કહ્યું કે તેને થોડો ભારે અવાજ લાવવો જોઈએ.તે સમયે સિંગર નૂરજહાં ખૂબ જ ફેમસ હતી, જેના કારણે લતા મંગેશકરની તુલના પણ નૂરજહાં સાથે કરવામાં આવી હતી.પરંતુ ધીમે ધીમે તેણીએ તેના અલગ અવાજથી ઇન્ડસ્ટ્રીમાં એક ખાસ સ્થાન બનાવ્યું અને થોડા વર્ષોમાં તે ખૂબ જ પ્રખ્યાત ગાયિકા પણ બની ગઈ.
લતા મંગેશકરને 1958માં ફિલ્મ મધુમતીના ગીત આજા રે પરદેશી માટે તેમનો પહેલો ફિલ્મફેર એવોર્ડ મળ્યો હતો.આ ગીત સલિલ ચૌધરીએ કમ્પોઝ કર્યું હતું.આ ઉપરાંત ભારત સરકારે તેમને 1969માં પદ્મ ભૂષણ, 1989માં દાદાસાહેબ ફાળકે પુરસ્કાર, 1999માં પદ્મ વિભૂષણ, 2001માં ભારત રત્ન અને 2008માં ભારતની આઝાદીની 60મી વર્ષગાંઠ પર તેમના મહત્વપૂર્ણ યોગદાનથી સન્માનિત કર્યા હતા.ભારતીય સંગીતની દુનિયા તેમને લાઈફ ટાઈમ અચીવમેન્ટ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
લતા મંગેશકરે માત્ર હિન્દી અને ઉર્દૂમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશમાં મરાઠી, તમિલ, ભોજપુરી, કન્નડ, બંગાળી જેવી 36 ભારતીય ભાષાઓમાં ઘણી ફિલ્મોમાં પોતાનો અવાજ આપ્યો છે.
પ્રખ્યાત ગાયિકા બન્યા બાદ લતા મંગેશકરે સંગીત નિર્દેશક તરીકે પણ કામ કર્યું છે. તેણે મરાઠી ફિલ્મ રામ રામ પવહાને કરી હતી.આ પછી તેણે ઘણી મરાઠી ફિલ્મોમાં પણ કામ કર્યું છે. આ સિવાય 1990માં લતાજીએ પોતાનું એક પ્રોડક્શન હાઉસ પણ શરૂ કર્યું હતું.તેણીએ પ્રોડક્શન હાઉસમાં ઘણી ફિલ્મોનું નિર્માણ પણ કર્યું જેનું નિર્દેશન ગુલઝાર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું પરંતુ તે પછી લતાજીએ પણ ફિલ્મોનું નિર્માણ કરવાનું બંધ કરી દીધું.