નવી દિલ્હીઃ યુનાઇટેડ નેશન્સ એન્વાયર્નમેન્ટ પ્રોગ્રામ/કન્વેન્શન ઓન માઇગ્રેટરી સ્પીસીઝ (UNEP/CMS) ના સહયોગથી પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલયે મધ્ય એશિયન ફ્લાયવે (CAF) પ્રદેશમાં સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓ અને તેમના રહેઠાણોના સંરક્ષણ પ્રયાસોને મજબૂત કરવા પ્રવાસનું આયોજન કર્યું હતું.
કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન રાજ્ય મંત્રી, ભારત સરકાર, અશ્વની કુમાર ચૌબેએ બેઠકનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. તેમના સંબોધનમાં, ગ્લાસગોમાં આયોજિત યુનાઈટેડ નેશન્સ કોન્ફરન્સ ઓન ક્લાઈમેટ ચેન્જ COP-26 માં ‘LIFE’ (પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે પર્યાવરણને અનુકૂળ જીવનશૈલી) અપનાવવાના વડા પ્રધાનના આહ્વાનનો ઉલ્લેખ કરતા તેમણે કહ્યું હતું કે, ”…તે જોઈને ખૂબ જ સંતોષ થાય છે કે અમે મધ્ય એશિયાઈ એરવેઝ ચેઈનના દેશોની બેઠકનું આયોજન કરીને તેમના વિઝનને પરિપૂર્ણ કરવાની દિશામાં એક નક્કર પગલું ભર્યું છે.
આ સાથે આવનારા વર્ષોમાં યાયાવર પક્ષીઓ સહિત તમામ પ્રકારના જીવોના અસ્તિત્વને જાળવી રાખવા માટે ટકાઉ જીવનશૈલી અપનાવવી અત્યંત જરૂરી બની રહેશે. આ પ્રાઈમ મિનિસ્ટરના લાઈફ ઝુંબેશ સાથે સીધો સમન્વય છે, જે પર્યાવરણને બચાવવા માટે ઈકો-ફ્રેન્ડલી જીવનશૈલી માટે કહે છે અને અમને પૃથ્વી પ્રત્યેની અમારી જવાબદારીની યાદ અપાવે છે. આ બેઠક દ્વારા, અમે મધ્ય એશિયાઈ ફ્લાયવે ક્ષેત્રમાં સંરક્ષણ અને ટકાઉ વિકાસના સમાન લક્ષ્યને હાંસલ કરવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું છે.
આર્મેનિયા, બાંગ્લાદેશ, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, કુવૈત, મંગોલિયા, ઓમાન, સાઉદી અરેબિયા, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન સહિત મધ્ય એશિયા એરવેઝ ક્ષેત્રના 11 દેશોએ આ બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. આ ઉપરાંત, CMS, AEWA અને Raptors એમઓયુના સચિવો અને રાજ્યોના ચીફ વાઇલ્ડલાઇફ વોર્ડન્સ, ભારત સ્થિત વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ, રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય બિન-સરકારી સંસ્થાઓ અને વિષય નિષ્ણાતોએ પણ બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો.
આ બેઠકમાં, પ્રતિનિધિઓએ સ્થળાંતરિત પક્ષીઓના મધ્ય એશિયાઈ ફ્લાયવે માટે સંસ્થાકીય માળખું બનાવવા માટે સંમત થયા, અમલીકરણના અગ્રતા ક્ષેત્રોની ચર્ચા કરી અને CMS CAF એક્શન પ્લાનના ડ્રાફ્ટ અપડેટ પર સંમત થયા. આ બેઠક મધ્ય એશિયાઈ ફ્લાયવે ચેઈનના દેશો માટે પરસ્પર સહયોગ, સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓ અને તેમના રહેઠાણોના વધુ સારા સંરક્ષણ માટે પ્રથાઓ અને વિચારોના આદાનપ્રદાનની દ્રષ્ટિએ એક મહત્વપૂર્ણ તક સાબિત થઈ.
મીટીંગ દરમિયાન સંસ્થાકીય માળખાની પદ્ધતિની પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય યાયાવર પક્ષીઓ અને તેમના રહેઠાણોના વધુ સારા સંરક્ષણ માટે સંકલિત પહેલ વિકસાવવાનો છે. આ પ્રયાસોને વધુ મજબૂત અને ઔપચારિક બનાવવા પર પણ સર્વસંમતિ સધાઈ હતી. સેન્ટ્રલ એશિયન ફ્લાયવે એરિયા ઇનિશિયેટિવના ઔપચારિકકરણને સ્થળાંતર કરનારા પક્ષીઓ અને તેમના રહેઠાણના વધુ સારા સંરક્ષણ તરફના નોંધપાત્ર પગલા તરીકે જોવામાં આવે છે. પ્રતિનિધિઓએ ભારતમાં પક્ષી અભયારણ્યોના સંચાલન અને પ્રથાઓને સમજવા માટે હરિયાણાના ગુડગાંવમાં સુલતાનપુર નેશનલ પાર્કની પણ મુલાકાત લીધી હતી.