ચીન અને પાકિસ્તાનને અશાંત કરવા માટે ભારતે મોટું પગલું ભર્યું છે. હા, ઈરાનનું ચાબહાર બંદર હવે આગામી દસ વર્ષ માટે ભારતનું બની ગયું છે. ભારતે સોમવારે ચાબહાર પોર્ટના સંચાલન માટે ઈરાન સાથે 10 વર્ષના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. ભારતનું આ પગલું ન માત્ર દેશને મધ્ય એશિયા સાથે વેપાર વધારવામાં મદદ કરશે, પરંતુ આ પગલું ચીન અને પાકિસ્તાનને યોગ્ય જવાબ તરીકે પણ માનવામાં આવી રહ્યું છે. આ કારણ છે કે ચીન દ્વારા વિકસિત ગ્વાદર પોર્ટ અને હવે ભારત દ્વારા સંચાલિત ચાબહાર બંદરબાગ વચ્ચે દરિયાઈ માર્ગનું અંતર માત્ર 172 કિલોમીટર છે અને એવા ઘણા દેશો છે જે ચાબહાર બંદરનો ઉપયોગ તેમના વ્યવસાય માટે કરવા માંગે છે.
ભારતનો આ સોદો વ્યૂહાત્મક રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે મધ્ય એશિયામાં ભારતનો રસ્તો સીધો અને સરળ બનાવશે. ઈરાન સાથેનો આ કરાર પ્રાદેશિક જોડાણ અને અફઘાનિસ્તાન, મધ્ય એશિયા અને યુરેશિયા સાથે ભારતના સંબંધોને વેગ આપશે. આ પહેલીવાર છે જ્યારે ભારત કોઈ વિદેશી બંદરનું સંચાલન સંભાળી રહ્યું છે. ભારતે આ બંદર પર નિયંત્રણ મેળવવું એ પાકિસ્તાનના ગ્વાદર બંદર તેમજ ચીનની બેલ્ટ એન્ડ રોડ પહેલનો પ્રતિસાદ છે. ચાબહાર પોર્ટ ભારત માટે અફઘાનિસ્તાન, મધ્ય એશિયા અને વિશાળ યુરેશિયન ક્ષેત્ર સાથે એક મહત્વપૂર્ણ કનેક્ટિવિટી લિંક તરીકે કામ કરશે.
- ચાબહાર બંદર શા માટે એટલું મહત્વનું છે?
વાસ્તવમાં, ભારત ઈચ્છે છે કે આ ચાબહાર બંદર ઈન્ટરનેશનલ નોર્થ સાઉથ ટ્રાન્સપોર્ટ કોરિડોરમાં મુખ્ય હબ બને. આ એ કોરિડોર છે જે ભારત અને રશિયાને ઈરાન દ્વારા જોડે છે. તે ભારત, ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન, આર્મેનિયા, અઝરબૈજાન, રશિયા, મધ્ય એશિયા અને યુરોપ વચ્ચે નૂર પરિવહન માટે 7,200 કિમીનો મલ્ટી-મોડ ટ્રાન્સપોર્ટ પ્રોજેક્ટ છે. રશિયા-યુક્રેનના સંઘર્ષ વચ્ચે આ કોરિડોરનું મહત્વ વધુ વધી રહ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત અને ઈરાને સૌપ્રથમ 2003માં પોર્ટ પર ચર્ચા શરૂ કરી હતી. આ બંદર ઓમાનની ખાડીમાં આવેલું છે. તેની સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે ચાબહાર બંદર ઈરાનનું એકમાત્ર ડીપ સી બંદર છે, જે સમુદ્રમાં સીધો પ્રવેશ ધરાવે છે.