એપલ એરપોડ્સ, બોસ, બીટ્સ અથવા બોન-કન્ડક્શન હેડફોન (જેમ કે શોક્ઝ) જેવા બ્લૂટૂથ હેડફોન અને વાયરલેસ ઇયરફોન લાંબા સમયથી ચર્ચાનો વિષય રહ્યા છે કે, શું તે કેન્સરનું કારણ બની શકે છે? આ શંકાનું મૂળ એ છે કે આ ઉપકરણો રેડિયોફ્રીક્વન્સી રેડિયેશન (RFR) ઉત્સર્જન કરે છે, જે મગજના કોષોને નુકસાન પહોંચાડીને કેન્સરનું કારણ બની શકે છે. પરંતુ અત્યાર સુધીના સંશોધનને આ દાવા માટે નક્કર સમર્થન મળ્યું નથી.
કેટલાક અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક રેડિયેશન (EMR) ના લાંબા ગાળાના સંપર્કમાં – જેમ કે મોબાઇલ ફોન, વાઇ-ફાઇ, મોબાઇલ ટાવર અથવા વાયરલેસ બેબી મોનિટર – મગજની ગાંઠો, વંધ્યત્વ અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. આ આધારે, વિશ્વભરના 200 થી વધુ વૈજ્ઞાનિકોએ WHO અને UN ને EMR પર કડક નિયમો લાદવાની અપીલ કરી હતી. 2019 માં, એરપોડ્સ અને અન્ય વાયરલેસ હેડસેટ્સની લોકપ્રિયતા સાથે ચર્ચા ફરી શરૂ થઈ. ખાસ ધ્યાન RFR પર હતું, જે વાયરલેસ સંચાર માટે ઓછી બેન્ડવિડ્થ પર કાર્ય કરે છે.
• રેડિયેશનના બે પ્રકાર છે:
આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન (જેમ કે એક્સ-રે, ગામા કિરણો): તે કોષોના ડીએનએ માળખાને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે અને કેન્સરનું કારણ બની શકે છે.
નોન-આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન (જેમ કે રેડિયો તરંગો, માઇક્રોવેવ્સ, બ્લૂટૂથ): તેમાં ડીએનએને સીધા નુકસાન પહોંચાડવા માટે પૂરતી ઊર્જા હોતી નથી.
યુવી કિરણો, જે નોન-આયનાઇઝિંગ છે, તે ઉચ્ચ માત્રામાં ત્વચા કેન્સરનું કારણ બની શકે છે. આ આધારે, કેટલાક નિષ્ણાતો RFR ની લાંબા ગાળાની અસરો વિશે ચિંતિત છે, ખાસ કરીને બાળકોમાં, જેમની ખોપરી પાતળી હોય છે અને RFR શોષણ વધારે હોય છે.
• અત્યાર સુધીના વૈજ્ઞાનિક તારણો શું કહે છે?
બ્લૂટૂથ ઉપકરણો દ્વારા ઉત્સર્જિત RFR ખૂબ ઓછું છે – તે સેલ ફોન કરતા 10 થી 400 ગણું ઓછું છે. નેશનલ કેન્સર ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (NCI) અનુસાર, આ તરંગો DNA ને નુકસાન પહોંચાડવા માટે પૂરતા શક્તિશાળી નથી. 2019 ના એક અભ્યાસમાં એ પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે બ્લૂટૂથ રેડિયેશન એક્સ-રે જેવા ઉચ્ચ-ઊર્જા તરંગો કરતા લાખો ગણું નબળું છે. આજ સુધી, યુએસ, ઓસ્ટ્રેલિયા કે યુરોપમાં મોબાઇલ ફોન કે બ્લૂટૂથ ડિવાઇસના કારણે મગજના કેન્સરના દરમાં કોઈ નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો નથી.
• શા માટે હજુ પણ સાવધાની રાખવી જરૂરી માનવામાં આવે છે?
સીડીસી, એફડીએ અને એફસીસી માને છે કે બ્લૂટૂથ ડિવાઇસ કેન્સરનું જોખમ ઊભું કરતા નથી, ઇન્ટરનેશનલ એજન્સી ફોર રિસર્ચ ઓન કેન્સર (IARC) હજુ પણ RFR ને “કદાચ કાર્સિનોજેનિક” તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.