અમદાવાદ:પ્રખ્યાત આધ્યાત્મિક ગુરુ પ્રમુખસ્વામી મહારાજની જન્મશતાબ્દી સમારોહનું આયોજન 15 ડિસેમ્બરથી 15 જાન્યુઆરી સુધી અમદાવાદમાં થશે.આ માટે લગભગ 600 એકરમાં સ્વામી નગર બનાવવામાં આવ્યું છે.પીએમ નરેન્દ્ર મોદી 14 ડિસેમ્બરે સમારોહનું ઉદ્ઘાટન કરશે.સ્વામી મહારાજ 1950 માં બોચાસણવાસી અક્ષર પુરુષોત્તમ સ્વામિનારાયણ સંસ્થા (BAPS) ના વડા બન્યા.તો આવો જાણીએ તેમના વિશે.
BAPS સ્વામિનારાયણ સંસ્થાની સ્થાપના 1907માં શાસ્ત્રીજી મહારાજ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. પ્રમુખસ્વામી સ્વામી નારાયણ સંપ્રદાયના પાંચમા ગુરુ હતા.તેઓ 2016 માં તેમના મૃત્યુ સુધી BAPS ના વડા રહ્યા.તેઓ દેશમાં જ નહીં વિદેશમાં પણ પ્રખ્યાત છે.ખાસ કરીને હિંદુ ધર્મના પ્રચાર અને મંદિરોના વિસ્તરણમાં તેમનું મહત્વનું યોગદાન છે.લોકોમાં તેમના પ્રત્યે એટલો આદર છે કે તેમની જન્મશતાબ્દીની ઉજવણીમાં ભાગ લેવા માટે દૂર-દૂરથી લોકો પહોંચી રહ્યા છે.તેમની વચ્ચે ઘણા એવા લોકો છે જેઓ આખા મહિનાની રજા લઈને આવ્યા છે.પીએમ મોદી પણ સ્વામી પ્રમુખના વિચારોથી પ્રભાવિત હતા, તેમણે ગુજરાતમાં તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીના પ્રચાર દરમિયાન પણ તેનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
સ્વામી પ્રમુખનો જન્મ 7 ડિસેમ્બર 1921ના રોજ વડોદરા જિલ્લાના પાદરા તાલુકામાં આવેલા ચાણસદ ગામમાં થયો હતો.પ્રાથમિક શિક્ષણ પછી તેઓ બાળપણમાં જ ઘર છોડીને આધ્યાત્મિકતા તરફ વળ્યા હતા.1940માં તેઓ શાસ્ત્રી મહારાજના શિષ્ય બન્યા.શાસ્ત્રી મહારાજના કહેવાથી, આદરણીય સંતે નારાયણ સ્વરૂપદાસજી તરીકે તેમની આધ્યાત્મિક યાત્રા શરૂ કરી.ધીરે ધીરે, તેઓ પ્રેમપૂર્વક સ્વામી પ્રમુખ તરીકે ઓળખાવા લાગ્યા.
1950 માં, માત્ર 29 વર્ષની વયે સ્વામી પ્રમુખને બોચાસણવાસી અક્ષર પુરુષોત્તમ સ્વામિનારાયણ સંસ્થા (BAPS) ના વડા બનાવવામાં આવ્યા.એવું નહોતું કે BAPS પાસે તેમનાથી મોટા સંતો નથી, પરંતુ સ્વામી પ્રમુખની સેવા, નમ્રતા અને કરુણાને કારણે BAPSની જવાબદારી સ્વામી પ્રમુખને સોંપવામાં આવી હતી.પ્રમુખ સ્વામીજી મહારાજ 1971 માં BAPS ના આધ્યાત્મિક વડા બન્યા અને જીવનભર રહ્યા. BAPS ના વડા તરીકે, તેમણે હિંદુ ધર્મ અને હિંદુ સ્થાનોના વિસ્તરણમાં અજોડ યોગદાન આપ્યું હતું.આંકડાની દ્રષ્ટિએ, BAPS પાસે 44 શિખર બંધ અને લગભગ 1200 મંદિરો છે.તેમાંથી પ્રમુખ સ્વામીના માર્ગદર્શન હેઠળ 11 મંદિરો બનાવવામાં આવ્યા હતા.દિલ્હી અને અમદાવાદમાં બનેલું અક્ષરધામ મંદિર પ્રમુખ સ્વામીજીની ભેટ છે.
BAPS ના આધ્યાત્મિક વડા બન્યા પછી પ્રમુખ સ્વામી અમેરિકા પણ ગયા હતા, જે દરમિયાન તેમને કી ટુ ધ સિટી એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.BAPSની વેબસાઈટ અનુસાર, તે સમય દરમિયાન ન્યૂયોર્કમાં પ્રથમ BAPS મંદિરનું નિર્માણ થયું હતું.આ પછી, આગામી ચાર દાયકામાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં 70 અન્ય મંદિરોની સ્થાપના કરવામાં આવી, જે પરંપરાગત ભારતીય શૈલી અને હિન્દુ ધર્મના પ્રતીકો છે.
સ્વામી પ્રમુખનું નામ ગિનિસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં પણ નોંધાયેલું છે, આ રેકોર્ડ તેમને ભારતની બહાર સૌથી મોટા વિસ્તારમાં બનેલા BAPSના મંદિરને કારણે મળ્યો છે.આ મંદિર લંડનમાં આવેલું છે, જે દોઢ એકર જમીનમાં સ્થાપિત છે.આમાં 26300 પત્થરોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.આ સિવાય સ્વામી પ્રમુખ 1971 થી 2000 વચ્ચે 11 દેશોમાં 355 મંદિરો બનાવવા માટે ગિનિસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડ ધરાવે છે.