આજના આધુનિકતાના યુગમાં, રસોડામાં સ્ટીલ, નોન-સ્ટીક અને પ્રેશર કૂકર જેવા વાસણો સામાન્ય બની ગયા છે. પરંતુ આયુર્વેદ અને વિજ્ઞાન આજે ફરી એકવાર પરંપરાગત માટીના વાસણો તરફ પાછા ફરવાની સલાહ આપી રહ્યા છે. માટીના વાસણોમાં રસોઈ બનાવવા અને ખાવાના ફાયદા ફક્ત સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત નથી, પરંતુ સ્વાદ અને પરંપરાની દ્રષ્ટિએ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
માટીના વાસણમાં રસોઈ બનાવવાના ફાયદા
આયુર્વેદ અનુસાર, ધીમા તાપે ખોરાક રાંધવા એ શ્રેષ્ઠ રીત છે. માટીના વાસણોમાં ખોરાક ધીમે ધીમે રાંધાય છે, જેના કારણે તેમાં રહેલા બધા જરૂરી પોષક તત્વો સુરક્ષિત રહે છે. જ્યારે પ્રેશર કૂકરમાં મજબૂત વરાળ અને દબાણને કારણે આવું થતું નથી. પ્રેશર કૂકરમાં ખોરાક રાંધતી વખતે 87% સુધી પોષક તત્વો નાશ પામે છે, પરંતુ માટીના વાસણોમાં તે 100% સુરક્ષિત રહે છે. ઉપરાંત, ખોરાકમાં હાજર બધા પ્રોટીન શરીરને ખતરનાક રોગોથી સુરક્ષિત રાખે છે.
માટીના વાસણ ખોરાકનો સ્વાદ વધારે
ભારતમાં સદીઓથી પરંપરાગત રીતે માટીના વાસણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. માટીના વાસણો હજુ પણ અન્ય ધાતુઓથી બનેલા વાસણો કરતાં ઘણા સસ્તા છે. આ વાસણો ઓનલાઈન અને ઓફલાઈન બંને પ્લેટફોર્મ પર વિવિધ કદ, ડિઝાઇન અને રંગોમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. માટીના વાસણોમાં રાંધેલું ભોજન માત્ર સ્વસ્થ જ નથી હોતું પણ તેનો સ્વાદ પણ અદ્ભુત હોય છે. સુગંધિત ગંધ અને મસાલાનું મિશ્રણ એક એવો સ્વાદ બનાવે છે જેને કોઈ ભૂલી શકતું નથી. તે ખોરાકના દરેક ડંખને ખાસ બનાવે છે, અથવા એમ કહીને કે તે ખોરાકનો સ્વાદ બમણો કરી દે છે.
માટીના વાસણો સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક
માનવીને દરરોજ 18 પ્રકારના સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોની જરૂર પડે છે. આ પોષકતત્ત્વો મુખ્યત્વે માટીમાંથી મેળવવામાં આવે છે. બીજી તરફ, એલ્યુમિનિયમના વાસણોમાં રાંધેલો ખોરાક આ પોષકતત્ત્વોનો નાશ કરે છે. એટલું જ નહીં, તે ટીબી, ડાયાબિટીસ, અસ્થમા અને લકવો જેવા ઘણા ગંભીર રોગોનું કારણ પણ બને છે. કાંસા અને પિત્તળના વાસણોમાં રસોઈ કરવાથી કેટલાક પોષક તત્વોનો પણ નાશ થાય છે. પરંતુ રસોઈ માટે સૌથી સલામત અને સૌથી ફાયદાકારક વાસણો માટીના વાસણો છે.
આજકાલ, આધુનિક માટીના વાસણોનો ઉપયોગ માઇક્રોવેવમાં પણ થાય છે, જેના કારણે પરંપરાગત અને આધુનિક બંને રસોડામાં તેનો ઉપયોગ શક્ય બને છે. જોકે, વધુ ગરમીમાં તેનો સીધો ઉપયોગ ન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, કારણ કે તેમની ગરમી સહનશીલતા અન્ય ધાતુઓ કરતા ઓછી હોય છે. જો તમે માટીના વાસણમાં દહીં નાખો છો, તો તેનો સ્વાદ અનેકગણો વધી જાય છે. જ્યારે ગરમ દૂધ માટીના વાસણમાં રેડવામાં આવે છે, ત્યારે તે એક અલગ જ સુગંધ મેળવે છે.