હૃદય આપણા શરીરનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ અંગ છે અને તેનું સ્વાસ્થ્ય જાળવવું જીવન માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આધુનિક જીવનશૈલી, તણાવ અને ખરાબ આહાર હૃદય રોગના મુખ્ય કારણો બની ગયા છે. જોકે, યોગ અને પ્રાણાયામ દ્વારા, તમે તમારા હૃદયના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરી શકો છો અને હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓ ઘટાડી શકો છો. યોગ અને પ્રાણાયામ માત્ર શારીરિક સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરતા નથી, પરંતુ માનસિક શાંતિ અને તાજગી પણ પ્રદાન કરે છે.
યોગ અને પ્રાણાયામ રક્ત પરિભ્રમણને સુધારે છે, જે હૃદય માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. જ્યારે તમે નિયમિતપણે યોગ કરો છો, ત્યારે તે તમારા શરીરના વિવિધ ભાગોમાં રક્ત પરિભ્રમણ વધારે છે અને તમારા હૃદયની કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરે છે. તણાવ પણ હૃદયની સમસ્યાઓનું એક કારણ છે. યોગ અને પ્રાણાયામ દ્વારા શરીરમાં તણાવને નિયંત્રિત કરી શકાય છે, જેનાથી હૃદય પર ઓછું દબાણ આવે છે. હૃદય રોગનું બીજું એક કારણ હાઈ બ્લડ પ્રેશર છે. યોગ અને પ્રાણાયામ દ્વારા બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રિત કરી શકાય છે. કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધવાથી હૃદય રોગનું જોખમ વધે છે. યોગ અને પ્રાણાયામ શરીરમાંથી ઝેરી તત્વો બહાર કાઢવામાં અને કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે.
યોગઃ તમે ઘણા યોગ આસનોનો અભ્યાસ કરી શકો છો. સર્વાંગાસન યોગ રક્ત પ્રવાહને સુધારે છે અને હૃદયને મજબૂત બનાવે છે. વૃક્ષાસન સંતુલન જાળવવામાં મદદ કરે છે અને હૃદયને શાંત રાખે છે. બાલાસન એક આરામદાયક મુદ્રા છે, જે તણાવ ઘટાડે છે અને હૃદયને શાંત કરે છે. સેતુ બંધ સર્વાંગાસન માનસિક શાંતિ અને શારીરિક આરામ આપે છે, જે હૃદયના ધબકારા નિયંત્રણમાં રાખે છે. ધનુરાસન હૃદયને મજબૂત બનાવે છે અને બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરે છે. પદ્માસન માનસિક શાંતિ તેમજ રક્ત પરિભ્રમણને સુધારે છે, જેનાથી શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર નિયંત્રણમાં રહે છે.
પ્રાણાયામઃ અનુલોમ-વિલોમ પ્રાણાયામ રક્ત પરિભ્રમણને સુધારે છે અને તણાવ ઘટાડે છે, જે હૃદયના ધબકારા સામાન્ય રાખે છે. કપાલભાતિ પ્રાણાયામ શ્વાસ દ્વારા શરીરમાં ઊર્જાનું પરિભ્રમણ કરે છે અને હૃદયને મજબૂત બનાવે છે. ભ્રામરી પ્રાણાયામ માનસિક તાણ અને ચિંતા ઘટાડે છે, જેનાથી હૃદયના ધબકારા નિયંત્રણમાં રહે છે. ઉજ્જયી પ્રાણાયામ પ્રાણાયામ શરીરમાં શાંતિ લાવે છે અને હૃદયના ધબકારાને નિયંત્રિત કરે છે. ધનુરાસન (ધનુષ્ય આસન) હૃદયને મજબૂત બનાવે છે અને બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરે છે.