નવી દિલ્હીઃ ભારત માત્ર તેના નિકાસ લક્ષ્યમાં વધારો કરી રહ્યું નથી, પરંતુ તેને હાંસલ પણ કરી રહ્યું છે. આ ક્રમમાં, એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં ભારતની નિકાસ યુએસ $ 200 બિલિયનના આંકને વટાવી ગઈ છે, આવી સ્થિતિમાં સરકારે 800 બિલિયન યુએસ ડોલરના તેના સંપૂર્ણ વર્ષના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવાની આશા વ્યક્ત કરી છે.
નિકાસમાં $800 બિલિયનના વેપારને પાર કરવાનો લક્ષ્યાંક
વાણિજ્ય સચિવ સુનીલ બર્થવાલે સોમવારે જૂન માટે ભારતના વેપાર ડેટા જાહેર કરતી વખતે જણાવ્યું હતું કે, “અમે ખૂબ આશાવાદી છીએ અને તે અમને આશા આપે છે કે અમે આ વર્ષે અમારા $800 બિલિયનના ટ્રેડમાર્કને પાર કરીશું.” વાણિજ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ભારતની માલસામાન અને સેવાઓ સહિતની કુલ નિકાસ જૂન મહિનામાં 65.47 અબજ યુએસ ડોલર રહી હતી, જે વાર્ષિક ધોરણે 5.4 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. ગયા વર્ષે આ જ મહિનામાં તે US $62.12 બિલિયન હતું. એકંદરે, માલની નિકાસ US$34.32 બિલિયનથી વધીને US$35.20 બિલિયન થઈ અને સેવાઓની નિકાસ US$27.79 બિલિયનથી વધીને US$30.27 બિલિયન થઈ.
છેલ્લા નાણાકીય વર્ષના નિકાસના આંકડા
મે મહિનામાં માલસામાન અને સેવાઓની નિકાસ સંયુક્ત રીતે US$68.29 બિલિયન રહી હતી, જે વાર્ષિક ધોરણે 10.2 ટકાની વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. તાજેતરમાં પૂરા થયેલા નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં, ભારતે US$ 778 બિલિયનની રેકોર્ડ નિકાસ નોંધાવી હતી. દેશે 2022-23માં US$776.3 બિલિયનના માલસામાન અને સેવાઓની સંયુક્ત નિકાસ કરી હતી. સેવાઓની નિકાસ 2023-24માં US$325.3 બિલિયનથી વધીને US$341.1 બિલિયન થશે. જોકે, મર્ચેન્ડાઇઝની નિકાસ US$451.1 બિલિયનથી નજીવી રીતે ઘટીને US$437.1 બિલિયન થઈ છે.
કેન્દ્ર સરકારના આ પગલાંનો લાભ મળી રહ્યો છે
સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા વિવિધ પગલાઓમાં ભારતીય ઉત્પાદકોને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક બનાવવા, રોકાણ આકર્ષવા, નિકાસ વધારવા, ભારતને વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલામાં સંકલિત કરવા અને આયાત પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે ઈલેક્ટ્રોનિક ચીજવસ્તુઓ સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઈન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના શરૂ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. આ પગલાં ચૂકવવામાં આવ્યા હોય તેવું લાગે છે.
ચીન, રશિયા, ઈરાક, UAE અને સિંગાપોર એવા દેશોમાં સામેલ છે કે જ્યાં ભારતની નિકાસમાં નીચા આધાર હોવા છતાં તાજેતરમાં પૂરા થયેલા નાણાકીય વર્ષમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. ટોચની 10 યાદીમાં અન્ય દેશો યુકે, ઓસ્ટ્રેલિયા, સાઉદી અરેબિયા, નેધરલેન્ડ અને દક્ષિણ આફ્રિકા છે.
એકંદરે આયાત 2022-23માં US$898.0 બિલિયનથી ઘટીને US$853.8 બિલિયન થવાની ધારણા છે. નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન માલસામાન અને સેવાઓ બંનેની નિકાસમાં ઘટાડો થયો હતો. એકંદર વેપાર ખાધ 2022-23માં US$121.6 બિલિયનથી વધીને 2023-24માં US$75.6 બિલિયન થઈ ગઈ.