જમ્મુ-કાશ્મીરના ભારતમાં વિલીનીકરણ બાદ પાકિસ્તાને અહીંના મોટા વિસ્તાર પર નિયંત્રણ મેળવી લીધું હતું. આના સંદર્ભે, 22 ફેબ્રુઆરી 1994 ના રોજ, દેશની સંસદમાં એક ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના જમ્મુ અને કાશ્મીર પર અધિકારનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો અને તેને ભારતનો અવિભાજ્ય હિસ્સો ગણાવ્યો હતો.
લગભગ ત્રણ દાયકા પહેલાં, 22મી ફેબ્રુઆરીના દિવસે, સંસદના બંને ગૃહોમાં અવાજ મત દ્વારા એક ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના જમ્મુ અને કાશ્મીર (POJK) પર તેનો અધિકાર દર્શાવતો હતો, તેને ભારતનો અવિભાજ્ય ભાગ ગણાવ્યો હતો. આ પ્રસ્તાવ મુજબ પાકિસ્તાને તે ભાગ છોડવો પડશે જેના પર તેણે પોતાનો ગેરકાયદે કબજો જમાવી રાખ્યો છે. આ પછી આ પ્રસ્તાવ સ્થગિત થઈ ગયો. ત્યારબાદ 2016માં કેન્દ્રની ભાજપ સરકારે તેને ખોલી અને 2023માં તેના પર મોટો નિર્ણય લીધો. જેને આપણે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર કહીએ છીએ તે વાસ્તવમાં જમ્મુ અને કાશ્મીરનો ભાગ હતો, માત્ર કાશ્મીરનો જ નહીં. આ પ્રદેશની ભાષા કાશ્મીરી નથી પણ ડોગરી અને મીરપુરીનું મિશ્રણ છે.
22 ફેબ્રુઆરી 1994ના રોજ ભારતીય સંસદમાં પસાર કરાયેલા આ ઠરાવમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, પાકિસ્તાન જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ભારતીય ક્ષેત્રો પર કબજો જમાવી રહ્યું છે અને ભારત સરકાર આ પ્રદેશોને પરત લેવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ બાબતે કોઈ બાંધછોડ સ્વીકારવામાં આવશે નહીં. ઠરાવમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના વિસ્તારોનો ઉપયોગ દેશમાં આતંકવાદીઓને તાલીમ આપવા અને તેમને શરૂ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. જેમાં ભારતીય સંસદે પાકિસ્તાનને આતંકવાદ તરફી ગતિવિધિઓથી દૂર રહેવા જણાવ્યું હતું. ઠરાવમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જમ્મુ અને કાશ્મીર રાજ્ય ભારતનો અભિન્ન અંગ છે અને પાકિસ્તાન દ્વારા કબજે કરાયેલા ભારતીય વિસ્તારોને ખાલી કરવાની માંગ કરવામાં આવી હતી. ભારતીય સંસદે કહ્યું કે પાકિસ્તાન જમ્મુ-કાશ્મીર મુદ્દાનું આંતરરાષ્ટ્રીયકરણ કરવાનો પ્રયાસ કરીને શિમલા કરારનું ઉલ્લંઘન કરી રહ્યું છે.
• શું હતો શિમલા કરાર?
1971માં ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ બાદ શિમલા કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ કરાર હેઠળ, નિયંત્રણ રેખાને બંને દેશો વચ્ચેની સરહદ તરીકે સ્વીકારવામાં આવી હતી. આ કરાર 2 જુલાઈ 1972ના રોજ ભારતના તત્કાલીન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી અને પાકિસ્તાનના ઝુલ્ફીકાર અલી ભુટ્ટો વચ્ચે થયો હતો. શિમલા કરાર બાદ હવે બંને દેશોના નકશા બદલી શકાશે નહીં. આ શિમલા સમજૂતીમાં એ પણ નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે ભારત અને પાકિસ્તાન પોતાની આંતરિક બાબતોને પોતાની વચ્ચે ઉકેલશે.
• પાકિસ્તાને ઘણી વખત શિમલા કરારનું ઉલ્લંઘન કર્યું
POJK સંબંધિત શિમલા કરારનું પાકિસ્તાન દ્વારા ઘણી વખત ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું હતું. આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી પાકિસ્તાને ક્યારેય સ્વીકાર્યું નથી. પાકિસ્તાનની આ કાર્યવાહીની અસર એ થઈ કે ભારતીય સંસદે પીઓજેકેને આઝાદ કરવાનો ઠરાવ લેવો પડ્યો.
