2020માં, ગૂગલે એક અનોખી અને ક્રાંતિકારી ટેકનોલોજીવાળી એન્ડ્રોઇડ અર્થક્વેકથ એલર્ટ (AEA) સિસ્ટમ રજૂ કરી. તે ખાસ કરીને ભૂકંપગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં રહેતા વિસ્તારોના લોકો માટે બનાવવામાં આવી હતી. ખર્ચાળ અને મર્યાદિત પહોંચ ધરાવતા પરંપરાગત ભૂકંપ ચેતવણી નેટવર્કની તુલનામાં, આ સુવિધા માત્ર આર્થિક નથી, પરંતુ વૈજ્ઞાનિકોના મતે, તે ખૂબ જ સચોટ પણ છે, કારણ કે તેને કોઈ સમર્પિત સિસ્મિક સ્ટેશન (સિસ્મિક સેન્ટર) ની જરૂર નથી.
ત્રણ વર્ષમાં, ગૂગલની આ સિસ્ટમ 98 દેશોમાં સક્રિય છે અને 2.5 અબજથી વધુ લોકોને આવરી લે છે. આ સિસ્ટમ સ્માર્ટફોનના એક્સીલેરોમીટર સેન્સરનો ઉપયોગ કરે છે, જે કંપન શોધે છે. આ ડેટા ગૂગલના સર્વર પર મોકલવામાં આવે છે, જે પછી નક્કી કરે છે કે ભૂકંપ ખરેખર આવ્યો છે કે નહીં.
‘સાયન્સ’ જર્નલમાં તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ગૂગલની એન્ડ્રોઇડ અર્થક્વેકથ એલર્ટ સિસ્ટમ પરંપરાગત સિસ્મિક નેટવર્ક જેટલી જ અસરકારક છે. “AEA દર્શાવે છે કે વિશ્વભરના સ્માર્ટફોન ભૂકંપ શોધવા અને મોટા પાયે ચેતવણીઓ આપવા માટે સક્ષમ છે, અને આ સિસ્ટમ હાલની રાષ્ટ્રીય સ્તરની તકનીકો સાથે તુલનાત્મક છે,” સંશોધકોએ લખ્યું. સ્માર્ટફોન સેન્સર પરંપરાગત ભૂકંપીય સાધનો જેટલા સંવેદનશીલ નથી, તેમ છતાં તેઓ ભૂસ્તરીય સ્પંદનોને ચોક્કસ રીતે શોધી શકે છે.
• ચેતવણીઓ કેટલી અસરકારક છે?
2021 અને 2024 ની વચ્ચે, સિસ્ટમે 98 દેશોમાં 1.9 થી 7.8 ની સરેરાશ તીવ્રતા સાથે 312 ભૂકંપ રેકોર્ડ કર્યા.
ચેતવણી પ્રાપ્ત કરનારા લગભગ 85% વપરાશકર્તાઓએ તે અન્ય લોકો સાથે શેર કર્યું.
આમાંથી, 36% વપરાશકર્તાઓને ભૂકંપ પહેલા, 28% ને ભૂકંપ દરમિયાન અને 23% ને ભૂકંપ પછી ચેતવણી મળી.
એક એનિમેશન વિડિઓ બતાવે છે કે તુર્કીમાં 6.2 ની તીવ્રતાના ભૂકંપ દરમિયાન ફોન કેવી રીતે કંપનો શોધી રહ્યા હતા અને ગૂગલના સર્વરોએ ચેતવણી મોકલી હતી.
• સિસ્ટમ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે?
ગૂગલના મતે, એન્ડ્રોઇડ ફોનના એક્સીલેરોમીટર સેન્સરને કોઈ અસામાન્ય વાઇબ્રેશન મળે કે તરત જ તે ગૂગલના ભૂકંપ શોધ સર્વરને ચેતવણી મોકલે છે. ત્યારબાદ સર્વર તે વિસ્તારના અન્ય સ્માર્ટફોનમાંથી ડેટા લે છે અને તેને જોડીને નક્કી કરે છે કે ખરેખર ભૂકંપ આવી રહ્યો છે કે નહીં. જો પુષ્ટિ થાય, તો સિસ્ટમ ઝડપથી ચેતવણીઓ મોકલે છે, જેનાથી વપરાશકર્તાઓને થોડીક સેકન્ડ અગાઉથી ચેતવણી મળી શકે છે. ગૂગલ કહે છે કે તેની પાસે 2 અબજથી વધુ એન્ડ્રોઇડ ડિવાઇસ છે જે મિની ભૂકંપ શોધકોની જેમ કાર્ય કરે છે, જે તેને વિશ્વનું સૌથી મોટું ભૂકંપ શોધ નેટવર્ક બનાવે છે.
