દરિયાઈ સપાટીથી 18,000 ફૂટ ઉપર પૂર્વીય લદ્દાખ હિમાલયમાં બર્ટસે ખાતે કોરલ રીફના અવશેષો મળ્યાં
ભૂસ્તરશાસ્ત્રી રિતેશ આર્યએ પૂર્વીય લદ્દાખ હિમાલયમાં બર્ટસે ખાતે દરિયાઈ સપાટીથી 18,000 ફૂટ ઉપર કોરલ રીફના અવશેષો શોધી કાઢ્યા છે. શોધી કાઢવામાં આવેલા અવશેષોમાં પરવાળાની વસાહતોની રચનાઓનો સમાવેશ થાય છે અને તે બુર્ટસે વિસ્તારના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ભૂતકાળની ઝલક આપે છે. જેમાં પ્રાચીન પાણીની અંદરની દુનિયાનો સમાવેશ થાય છે. એ જૈવવિવિધતાના સૂચક છે જે એક સમયે આ પ્રદેશમાં અસ્તિત્વમાં હતી.
ભૂસ્તરશાસ્ત્રી આર્યના મતે, આ તારણો પ્રદેશના ભૂતકાળ વિશેની આપણી સમજને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. લદ્દાખ, તેના ઊંચાઈવાળા રણના લેન્ડસ્કેપ્સ માટે પ્રખ્યાત છે, કદાચ એક અલગ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય એન્ટિટી હશે, જે જીવંત દરિયાઈ જીવન, કોરલ રીફ અને દરિયાકિનારાનું ઘર હતું.
આર્યના મતે, બુર્ટસેનો ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઇતિહાસ આજે રામેશ્વરમ અથવા આંદામાન નિકોબારના દરિયાકિનારાની નોંધ આપે છે. ઓગસ્ટની શરૂઆતમાં, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીએ લદ્દાખમાં દરિયાઈ સપાટીથી 16,000 ફૂટની ઊંચાઈએ દરિયાઈ પ્રાણીઓના સારી રીતે સચવાયેલા અવશેષો શોધી કાઢ્યા હતા, જે આ વિચારને વેગ આપે છે કે હિમાલયનો જન્મ લગભગ 40 મિલિયન વર્ષો પહેલા ટેથિસ સમુદ્રમાંથી ખંડીય પ્લેટો તરીકે થયો હતો.
કોરલ રીફ, પાણીની અંદરની ઇકોસિસ્ટમ જેમાં કોરલની વસાહતોનો સમાવેશ થાય છે, જે કેલ્શિયમ કાર્બોનેટની ઇમારત દ્વારા એકસાથે રાખવામાં આવે છે. આ ખડકો સ્વસ્થ દરિયાઈ ઇકોલોજી માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. પૃથ્વી પરની દુર્લભ અને ઉત્કૃષ્ટ ઇકોસિસ્ટમ્સમાંની એક છે. તે તમામ દરિયાઈ પ્રજાતિઓના લગભગ 25% માટે ખોરાક અને આશ્રયનો સ્ત્રોત છે.
પરવાળાઓ માછીમારી ઉદ્યોગમાં પણ ફાળો આપે છે, દરિયાકિનારા અને દરિયાકાંઠાને ધોવાણથી સુરક્ષિત કરે છે, સમુદ્રના ફિલ્ટર તરીકે કામ કરે છે અને જીવનરક્ષક દવાઓ પૂરી પાડે છે. આ શોધ લદ્દાખ તેમજ હિમાલયના ઈતિહાસ અને અસ્તિત્વને સમજવામાં અને તેમની જૈવવિવિધતા પર પ્રકાશ પાડવા માટે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.
