જ્યારે પણ આપણને ભૂખ લાગે છે ત્યારે આપણું મગજ કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આવું કેમ થાય છે? છેવટે, મગજ અને ભૂખ વચ્ચે શું જોડાણ છે? નિષ્ણાતોના મતે, ખાલી પેટે આપણા મગજના વાયરિંગમાં ખલેલ પહોંચે છે, જેના કારણે તેની વિચારવાની અને સમજવાની ક્ષમતા પર અસર થાય છે. મગજના રિવાયરિંગને ન્યુરોપ્લાસ્ટીસીટી પણ કહેવાય છે, જે ખોરાક દ્વારા સક્રિય થાય છે. આ જ કારણ છે કે જ્યારે વધુ પડતી ભૂખ હોય ત્યારે તણાવ અને ડિપ્રેશન વધે છે.
• ખાલી પેટે શું થાય?
જ્યારે આપણને ભૂખ લાગે છે ત્યારે ગટ હોર્મોન ઘ્રેલિન લોહીમાં વધે છે, જેની સીધી અસર મગજ પર પડે છે. આવી સ્થિતિમાં કંઈપણ ખાવાથી તે સામાન્ય થઈ જાય છે. ખાલી પેટને કારણે બ્લડ શુગર લેવલ વધવાનું જોખમ રહેલું છે, જેનાથી સુસ્તી અને થાક વધી શકે છે. ખાલી પેટ પર, સ્ટ્રેસ હોર્મોન કોર્ટિસોલ પણ વધે છે, જે તણાવનું કારણ બને છે અને મગજ કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે.
• ભૂખ અને મગજ વચ્ચે શું સંબંધ છે?
એક સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે મગજનો જે ભાગ નિર્ણય લે છે તે આંતરડામાં રહેલા ભૂખના હોર્મોન પર આધાર રાખે છે. જ્યારે ભૂખનું હોર્મોન ઘ્રેલિન લોહીના મગજના અવરોધને ઓળંગે છે, ત્યારે મગજની પ્રવૃત્તિ સીધી અસર કરે છે. લગભગ 50% ડોપામાઈન અને 95% સેરોટોનિન શરીરમાં ઉત્પન્ન થાય છે તે માત્ર આંતરડામાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. ડોપામાઇન એક પ્રકારનું ન્યુરોટ્રાન્સમીટર છે, જે ખાવાથી કે ઊંઘવા જેવી સંતોષ મળે ત્યારે આપણને ખુશીનો અનુભવ થાય છે.
• ભૂખ લાગે ત્યારે મગજ કેમ કામ કરતું નથી?
નિષ્ણાતોના મતે, સેરોટોનિન મૂડ, ઊંઘ અને યાદશક્તિને અસર કરે છે. જ્યારે આપણે ખાલી પેટ ધરાવીએ છીએ, ત્યારે ન તો સેરોટોનિન કે ડોપામાઇન ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. તેના બદલે, કોર્ટિસોલ ઉત્પન્ન થવા લાગે છે, જેના કારણે શરીર તણાવમાં આવવા લાગે છે અને મૂડ બગડે છે. વૅગસ નર્વ, જે મગજથી પેટ અને કોલોન સુધી સીધું ચાલે છે, તે જઠરાંત્રિય માર્ગમાંથી મગજમાં સિગ્નલ વહન કરે છે.
જ્યારે તમને ભૂખ લાગે છે, ત્યારે તે સ્ટ્રેસ રિસ્પોન્સ મોકલે છે, જેના કારણે મગજ યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતું નથી. આ જ કારણ છે કે જ્યારે કોઈ વસ્તુને લઈને ગભરાટ હોય છે અથવા પેટમાં દુખાવો થાય છે.
