બોકારાઃ દર વર્ષે 2.8 લાખ મોબાઈલ, 50 હજાર અન્ય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ગેજેટ કચરામાં ફેરવાય છે
વર્તમાન સમયમાં મોબાઈલ ફોન જીવનનો અભિન્ન અંગ બની ગયો છે, જેના કારણે અભાવનો અનુભવ થાય છે. એક સંશોધનથી એ પણ સ્પષ્ટ થયું છે કે, લોકો તેમના જીવનનો મોટો ભાગ મોબાઈલ ફોન સાથે જ વિતાવે છે. જેના પરિણામો પણ સામે આવી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં અઠવાડિયામાં એક દિવસ મોબાઈલથી દૂર રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. બીજી તરફ સમયની સાથે મોબાઈલ સહિતના ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ગેજેટ્સ પર્યાવરણ માટે જોખમી બની રહ્યા છે. દરમિયાન બોકારો જિલ્લામાં દર વર્ષે 2.8 લાખ મોબાઈલ અને લગભગ 50-55 હજાર અન્ય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ગેજેટ્સ કચરામાં ફેરવાઈ રહ્યા છે. એક કારણ એ પણ છે કે ઇલેક્ટ્રોનિક માર્કેટ સમયાંતરે પોતાને અપગ્રેડ કરે છે. આ કારણે અગાઉના વર્ઝનની કિંમત ઘટી જાય છે. જૂના વર્ઝનના સાધનો ખુલ્લા બજારમાં વેચ્યા પછી પણ સારા ભાવ મળતા નથી. જેથી સાધનો ધીમે ધીમે કચરો બની જાય છે.
મોબાઈલ રિટેલર્સ ઓર્ગેનાઈઝેશન AIMRA ના સ્ટેટ જનરલ સેક્રેટરી કિરીટ વોરાના જણાવ્યા અનુસાર હાલમાં જિલ્લામાં 20-22 લાખ મોબાઈલ ઉપયોગમાં છે. તેમાંથી 90 ટકા સ્માર્ટફોન છે. માત્ર 2022 માં છૂટક ખરીદી મુજબ, 1,35,352 મોબાઇલ અપગ્રેડ કરવામાં આવ્યા છે. માત્ર 2022માં 2.76 લાખ લોકોએ નવો મોબાઈલ ખરીદ્યો છે.
2023 માં, 65,313 મોબાઇલ અપગ્રેડ ઑફલાઇન અને ઘણું બધું ઑનલાઇન કરવામાં આવ્યું છે. લોકો દરેક તહેવારને ખરીદીનું બહાનું બનાવી રહ્યા છે. ખરીદેલા મોબાઈલમાંથી અમુક ટકા રિસાયકલ કરવામાં આવ્યા છે અથવા અન્ય કારણોસર બદલવામાં આવ્યા છે. એક મોટો ભાગ કચરામાંથી બનેલો છે. આ કચરો થોડા દિવસો સુધી ઘરમાં જ રહે છે. જે બાદ ઘરના કચરા સાથે ફેંકી દેવામાં આવે છે. તેને ઈ-વેસ્ટ કહેવાય છે. આ ઈ-વેસ્ટ ધીમે ધીમે પર્યાવરણ માટે પડકાર બની રહ્યો છે.
ચંદનકિયારીમાં પ્રદૂષણ વિભાગ દ્વારા ઈ-વેસ્ટના નિકાલના નામે બે કેન્દ્રોની ઓળખ કરવામાં આવી છે. પરંતુ, હાલમાં તે માત્ર કલેક્શન સેન્ટર બનીને રહી ગયું છે. ઝારખંડ સ્ટેટ પોલ્યુશન કંટ્રોલ (ધનબાદ ઝોન)ના અધિકારી રામ પ્રવેશે જણાવ્યું કે, એક કેન્દ્ર કામ કરી રહ્યું છે. કોલકાતાની કેટલીક કંપનીઓ ઇ-વેસ્ટ લે છે અને રિસાયકલ કરે છે. ઈલેક્ટ્રોનિક સાધનો બનાવવામાં સીસું, પારો, કેડમિયમ અને અન્ય રાસાયણિક પદાર્થોનો ઉપયોગ થતો હોવાથી ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓનો કચરો માનવ સ્વાસ્થ્ય અને પર્યાવરણ માટે હાનિકારક માનવામાં આવે છે.
