માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયે ખોટી માહિતી ફેલાવવા બદલ 16 YouTube ન્યૂઝ ચેનલોને બ્લોક કરી
દિલ્લી: IT નિયમો, 2021 હેઠળ કટોકટીની સત્તાઓનો ઉપયોગ કરીને, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય, 2021, 22.04.2022ના રોજ બે અલગ-અલગ આદેશો દ્વારા, સોળ (16) YouTube આધારિત ન્યૂઝ ચેનલો અને એક (1) Facebook એકાઉન્ટને અવરોધિત કરવા માટે નિર્દેશો જારી કર્યા.
બ્લોક કરાયેલા સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સમાં છ પાકિસ્તાન આધારિત અને દસ ભારત આધારિત યુટ્યુબ ન્યૂઝ ચેનલોનો સમાવેશ થાય છે, જેની કુલ વ્યૂઅરશિપ 68 કરોડથી વધુ છે. એવું જોવામાં આવ્યું હતું કે આ ચેનલોનો ઉપયોગ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, ભારતના વિદેશ સંબંધો, દેશમાં સાંપ્રદાયિક સંવાદિતા અને જાહેર વ્યવસ્થા સંબંધિત બાબતો પર સોશિયલ મીડિયા પર નકલી સમાચાર ફેલાવવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. કોઈપણ ડિજિટલ સમાચાર પ્રકાશકોએ IT નિયમો, 2021ના નિયમ 18 હેઠળ જરૂરી માહિતી મંત્રાલયને આપી ન હતી.
સામગ્રીની પ્રકૃતિ
ભારત આધારિત કેટલીક યુટ્યુબ ચેનલો દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવેલી સામગ્રીએ સમુદાયને આતંકવાદી તરીકે ઓળખાવ્યો હતો અને વિવિધ ધાર્મિક સમુદાયોના સભ્યોમાં નફરતને ઉશ્કેર્યો હતો. આવી સામગ્રીમાં સાંપ્રદાયિક વિસંગતતા અને જાહેર વ્યવસ્થાને ખલેલ પહોંચાડવાની ક્ષમતા હોવાનું જણાયું હતું.
બહુવિધ ભારત આધારિત યુટ્યુબ ચેનલો સમાજના વિવિધ વર્ગોમાં ગભરાટ ફેલાવવાની સંભાવના ધરાવતા વણચકાસાયેલા સમાચાર અને વિડિયો પ્રકાશિત કરતી જોવા મળી હતી. ઉદાહરણોમાં કોવિડ-19ને કારણે સમગ્ર ભારતમાં લોકડાઉનની ઘોષણા સંબંધિત ખોટા દાવાઓનો સમાવેશ થાય છે, જેનાથી સ્થળાંતરિત કામદારોને ધમકી મળે છે, અને અમુક ધાર્મિક સમુદાયોને ધમકીઓ આપતા બનાવટી દાવાઓ વગેરે. આવી સામગ્રી દેશમાં જાહેર વ્યવસ્થા માટે હાનિકારક હોવાનું જણાયું હતું.
પાકિસ્તાન સ્થિત યુટ્યુબ ચેનલોનો ઉપયોગ ભારતીય સેના, જમ્મુ અને કાશ્મીર અને યુક્રેનની પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતના વિદેશી સંબંધો વગેરે જેવા વિવિધ વિષયો પર ભારત વિશેના નકલી સમાચાર પોસ્ટ કરવા માટે સંકલિત રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હોવાનું જણાયું હતું. આ ચેનલો રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, સાર્વભૌમત્વ અને ભારતની અખંડિતતા અને વિદેશી રાજ્યો સાથેના ભારતના મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધોના પરિપ્રેક્ષ્યમાં સંપૂર્ણપણે ખોટી અને સંવેદનશીલ હોવાનું જણાયું હતું.
23મી એપ્રિલ 2022ના રોજ, મંત્રાલયે ખાનગી ટીવી ન્યૂઝ ચેનલોને ખોટા દાવા કરવા અને નિંદાત્મક હેડલાઇન્સનો ઉપયોગ કરવા સામે પણ સલાહ આપી હતી. ભારતમાં પ્રિન્ટ, ટેલિવિઝન અને ઓનલાઈન મીડિયામાં સુરક્ષિત અને સુરક્ષિત માહિતી વાતાવરણ સુનિશ્ચિત કરવા માટે ભારત સરકાર પ્રતિબદ્ધ છે.
