કેન્સરના જોખમથી બચવા માંગતા હો, તો વર્ષમાં એકવાર આ ટેસ્ટ કરાવો
ભારતમાં પણ કેન્સરના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. અહીં સ્તન, સર્વાઇકલ, કોલોરેક્ટલ, ફેફસાં અને મોંના કેન્સરના કેસ સૌથી વધુ જોવા મળે છે. મહત્વની વાત એ છે કે તબીબી ક્ષેત્રમાં આવા ઘણા પરીક્ષણો ઉપલબ્ધ છે, જે શરૂઆતના તબક્કામાં જ કેન્સર શોધી શકે છે.
કેન્સર સ્ક્રીનીંગનો હેતુ રોગને તેના પ્રારંભિક તબક્કામાં અથવા તે વધુ ખરાબ થાય તે પહેલાં તેને પકડવાનો છે. નેશનલ કેન્સર ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (NCI) અનુસાર, પ્રારંભિક તબક્કામાં જોવા મળતા કેન્સર માટે બચવાનો દર લગભગ 80% છે, જ્યારે અદ્યતન તબક્કામાં, બચવાનો દર ફક્ત 15% છે. અમેરિકન કેન્સર સોસાયટી (ACS) ના 2025 ના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે સ્ક્રીનીંગની મદદથી, છેલ્લા 45 વર્ષોમાં સ્તન, સર્વાઇકલ, કોલોરેક્ટલ, ફેફસાં અને પ્રોસ્ટેટ કેન્સરથી થતા 5.9 મિલિયન મૃત્યુ અટકાવવામાં આવ્યા છે.
ભારત સરકારે 2016 માં રાષ્ટ્રીય કેન્સર સ્ક્રીનીંગ ફ્રેમવર્ક શરૂ કર્યું હતું, જે 30 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે મૌખિક, સ્તન અને સર્વાઇકલ કેન્સર માટે ફરજિયાત સ્ક્રીનીંગની ભલામણ કરે છે. ભારતમાં આ કેન્સરના 34% થી વધુ કેસ છે.
યુએસ પ્રિવેન્ટિવ સર્વિસીસ ટાસ્ક ફોર્સ (USPSTF) અને ભારતીય નિષ્ણાતોના મતે, જો સ્તન કેન્સરની શંકા હોય, તો દર બે વર્ષે એકવાર મેમોગ્રાફી કરાવવી જોઈએ. 40 થી 74 વર્ષની વયની મહિલાઓને આ ટેસ્ટ કરાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. જો તમારા પરિવારમાં કેન્સરનો ઇતિહાસ હોય, તો આ ટેસ્ટ અવશ્ય કરાવવો જોઈએ.
જો કોઈને સર્વાઇકલ કેન્સરનું જોખમ હોય, તો દર ત્રણ વર્ષે એક વાર પેપ સ્મીયર અને HPV ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. 21-29 વર્ષની મહિલાઓએ દર 3 વર્ષે પેપ સ્મીયર ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. 30-35 વર્ષની સ્ત્રીઓ માટે ત્રણ વિકલ્પો છે. દર 3 વર્ષે પેપ ટેસ્ટ, દર 5 વર્ષે HPV ટેસ્ટ સાથે પેપ ટેસ્ટ, અથવા દર 5 વર્ષે ફક્ત HPV ટેસ્ટ.
કોલોરેક્ટલ કેન્સર માટે કોલોનોસ્કોપી અને સ્ટૂલ ટેસ્ટ મહત્વપૂર્ણ છે. 45 વર્ષથી વધુ ઉંમરના પુરુષો અને સ્ત્રીઓએ દર 10 વર્ષે કોલોનોસ્કોપી અથવા દર વર્ષે ફેકલ ઇમ્યુનોકેમિકલ ટેસ્ટ (FIT) કરાવવો જોઈએ. 75 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે, આ તેમના સ્વાસ્થ્ય પર આધાર રાખે છે.
ફેફસાના કેન્સર માટે દર વર્ષે ઓછા ડોઝનું સીટી સ્કેન કરાવવું જોઈએ. 50-80 વર્ષની વયના લોકો જે ધૂમ્રપાન કરે છે અને 15 વર્ષ પહેલાં ધૂમ્રપાન છોડી ચૂક્યા છે તેમને દર વર્ષે ઓછા ડોઝનું સીટી સ્કેન કરાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ ટેસ્ટ શરૂઆતના તબક્કામાં ફેફસાના કેન્સરને શોધી શકે છે.
50 વર્ષથી વધુ ઉંમરના પુરુષોએ નિયમિતપણે PSA ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. આનાથી પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ ઓછું થાય છે. હકીકતમાં, વૃદ્ધ પુરુષોમાં પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ વધી રહ્યું છે. જાગૃતિના અભાવે, તે મોડેથી શોધી કાઢવામાં આવે છે.
ખૂબ જ ગોરી ત્વચા ધરાવતા લોકો અથવા જે લોકો વધુ પડતા તડકામાં રહે છે તેમને ત્વચા કેન્સરનું જોખમ રહેલું છે. આવા લોકોએ દર વર્ષે ત્વચા પરીક્ષણ કરાવવું જોઈએ.
