ભગવાનની પૂજામાં શા માટે શંખ વગાડવામાં આવે છે, જાણો
- પૂજામાં શંખનું ઘણું મહત્વ
- મંગળનું મનાય છે પ્રતીક
- વિષ્ણુની પૂજામાં ઉપયોગી
સનાતન પરંપરામાં કરવામાં આવતી પૂજામાં શંખનું ઘણું મહત્વ છે. વૈદિક સાહિત્યથી પૌરાણિક કથાઓ સુધી તમને આ શંખના ઘણા ઉદાહરણો મળશે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ શંખ જે મંગળનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, તે સમુદ્ર મંથન દરમિયાન બહાર નીકળેલા 14 રત્નોમાંનો એક હતો, તેથી જ તેને રત્ન પણ કહેવામાં આવે છે. માતા લક્ષ્મીનો જન્મ પણ સમુદ્રમંથનમાંથી થયો હોવાથી, તેને તેનો ભાઈ માનવામાં આવે છે. ઘણા દેવી -દેવતાઓએ તેમના હાથમાં શુભ અને મંગળનું પ્રતીક શંખને ધારણ કરીને રાખ્યો છે.
ભગવાન વિષ્ણુની પૂજામાં શંખનો ખાસ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે કારણ કે તેમને શંખ ખૂબ જ પ્રિય છે. જ્યારે તેઓ મહાભારત કાળમાં કૃષ્ણ તરીકે અવતાર પામ્યા હતા, ત્યારે તેમની પાસે પંચજન્ય નામનો શંખ હતો. બીજી બાજુ, યુધિષ્ઠિર પાસે અનંત વિજય,અર્જુનની પાસે દેવદત્ત, ભીમની પાસે પોંડુ શંખ, નકુલ પાસે સુઘોષ અને સહદેવને મણિપુષ્પક શંખ હતો. મૂળભૂત રીતે શંખના બે પ્રકાર છે – દક્ષિણાવર્ત અને વામાવર્ત.તો ચાલો તેના મહત્વ વિશે જાણીએ
દક્ષિણાવર્ત
આ પ્રકારના શંખનો પડદો દક્ષિણ તરફ ખુલ્લો રહે છે. આવા શંખ સરળતાથી મળતા નથી. આ જ કારણ છે કે તેની કિંમત પણ વધારે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જેના ઘરમાં દક્ષિણાવર્તી શંખ છે, તેના ઘરમાં તમામ મંગળ જ મંગળ થાય છે. માતા લક્ષ્મી આવા ઘરમાં લાંબા સમય સુધી નિવાસ કરે છે. દક્ષિણાવર્ત શંખની પૂજા કરવાથી દુર્ભાગ્ય દૂર થાય છે અને સૌભાગ્ય જાગૃત થાય છે.
વામાવર્ત
આવા શંખનો આવર્ત એટલે કે વર્તુળ ડાબી બાજુ રહે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દરરોજ શંખ વગાડવાથી, જ્યાં સુધી તેનો અવાજ જાય છે, તમામ અવરોધો, ખામીઓ વગેરે દૂર થાય છે. શંખમાંથી નીકળતો અવાજ નકારાત્મક ઉર્જાનો નાશ કરે છે.
પૂજામાં શંખ વગાડવાના ફાયદા
- ઘરમાં સવાર -સાંજ શંખ વગાડવાથી ભૂત -પ્રેત જેવા વિઘ્નો દૂર થાય છે.
- શંખને પાણીથી ભરીને ઘરમાં છંટકાવ કરવાથી ઘર શુદ્ધ રહે છે અને તેમાં સકારાત્મક ઉર્જા રહે છે.
- શંખ વગાડવાથી વાણીની દોષ દૂર થાય છે અને ફેફસાં હંમેશા મજબૂત રહે છે.
- શંખ વગાડવાથી સૂક્ષ્મજીવો અને જંતુઓ નાશ પામે છે.
- પૂજા સ્થળ પર શંખ હંમેશા પાણીથી ભરેલો રાખવો જોઈએ.
