વર્ષ 2023-24માં કાર્ગો મેનેજમેન્ટની દ્રષ્ટિએ પારાદીપ બંદર ભારતના મુખ્ય બંદરોમાં ટોચ પર
નવી દિલ્હીઃ પારાદીપ પોર્ટ ઓથોરિટી (PPA)ની અસાધારણ સફર નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં અકલ્પનીય 145.38 MMT કાર્ગો હેન્ડલિંગની તાજેતરની સિદ્ધિ સાથે નવી ઊંચાઈએ પહોંચી છે, જે દીનદયાલ પોર્ટ, કંડલાને વટાવીને સૌથી વધુ કાર્ગો માટે દેશના મુખ્ય બંદર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. હેન્ડલિંગ PPA એ તેના 56 વર્ષના ઓપરેશનલ ઈતિહાસમાં પ્રથમ વખત દીનદયાલ પોર્ટ દ્વારા અગાઉના રેકોર્ડને વટાવી ગયો છે. પારાદીપ પોર્ટે પણ વાર્ષિક ધોરણે 10.02 મિલિયન મેટ્રિક ટન (7.4 ટકા) ટ્રાફિક વૃદ્ધિ નોંધાવી છે. પોર્ટે નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન 0.76 મિલિયન મેટ્રિક ટનના વધારા સાથે 59.19 મિલિયન મેટ્રિક ટનનો અત્યાર સુધીનો સૌથી વધુ દરિયાઇ શિપિંગ ટ્રાફિક હાંસલ કર્યો છે, જે પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં 1.30 ટકાના વધારા સાથે છે. થર્મલ કોલ કોસ્ટલ હેન્ડલિંગ 43.97 મિલિયન મેટ્રિક ટન સુધી પહોંચ્યું છે એટલે કે ગયા વર્ષના કાર્ગો હેન્ડલિંગ કરતાં 4.02 ટકા વધુ. આમ, પારાદીપ બંદર દેશમાં દરિયાકાંઠાના શિપિંગના હબ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે.
પારાદીપ પોર્ટ છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં તેની બર્થ ઉત્પાદકતા 31050 MT થી વધારીને 33014 MT કરવામાં સફળ રહ્યું છે, આમ 6.33 ટકાની વૃદ્ધિ નોંધાવી છે. પારાદીપ પોર્ટ દ્વારા પ્રાપ્ત બર્થ ઉત્પાદકતા દેશના તમામ બંદરોમાં સૌથી વધુ છે. નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન, બંદરે 21,665 રેકનું સંચાલન કર્યું હતું, જે પાછલા નાણાકીય વર્ષ કરતાં 7.65 ટકાની વૃદ્ધિ નોંધાવી હતી. નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન, બંદરે 2710 જહાજોનું સંચાલન કર્યું હતું અને પાછલા નાણાકીય વર્ષ કરતાં 13.82 ટકાની વૃદ્ધિ નોંધાવી હતી. નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન પોર્ટ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા વિવિધ પ્રણાલીગત સુધારાઓને કારણે કાર્ગો હેન્ડલિંગમાં કામગીરીમાં સુધારો થયો છે. મિકેનાઇઝ્ડ કોલ હેન્ડ પ્લાન્ટમાં રેક અનલોડિંગ વચ્ચેનો નિષ્ક્રિય સમય ઘટાડવા માટે સુધારેલ ઓપરેશનલ સિસ્ટમના પરિણામે MCHP પર થર્મલ કોલસાનું અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ હેન્ડલિંગ એટલે કે 27.12 મિલિયન મેટ્રિક ટન થયું છે. બંદરની ઉત્તરીય ગોદી 16 મીટર ડ્રાફ્ટ કેપ જહાજોને સંભાળવા માટે નિર્ધારિત કરવામાં આવી છે. કોલ હેન્ડલિંગ બર્થ પર 1 કેપ અને 1 પેનામેક્સનું એક સાથે હેન્ડલિંગ, જે પાછલા વર્ષ દરમિયાન કરવામાં આવ્યું ન હતું. પારાદીપ પોર્ટે તેની બિઝનેસ ડેવલપમેન્ટ પહેલ હેઠળ આગામી 3 વર્ષ માટે 2022ના સ્તરે કાર્ગો હેન્ડલિંગ માટે તેના ટેરિફને સ્થિર કરી દીધું છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ટેરિફની દ્રષ્ટિએ પારાદીપ બંદર દેશના તમામ બંદરોમાં સૌથી સસ્તું છે.
કામચલાઉ નાણાકીય પરિણામોના સંદર્ભમાં, ઓપરેટિંગ આવક અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 2,074 કરોડની સરખામણીએ રૂ. 2,300 કરોડને વટાવી ગઈ છે, જેના પરિણામે 14.30 ટકાની વૃદ્ધિ થઈ છે. ઓપરેટિંગ સરપ્લસ ગયા વર્ષે રૂ. 1,300 કરોડની સરખામણીએ રૂ. 1,510 કરોડને પાર કરી ગયો છે, જે 16.44 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. ટેક્સ પહેલાં નેટ સરપ્લસ ગયા વર્ષે રૂ. 1,296 કરોડની સરખામણીએ રૂ. 1,570 કરોડને વટાવી ગયો છે, જે 21.26 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. ટેક્સ પછીની ચોખ્ખી સરપ્લસ પણ ગયા વર્ષે રૂ. 850 કરોડની સરખામણીએ રૂ. 1,020 કરોડને વટાવી ગઈ છે, જે 20 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. ઓપરેટિંગ રેશિયો પણ ગયા વર્ષે 37 ટકાની સરખામણીએ સુધરીને 36 ટકા થયો છે.
પારાદીપ બંદર, આજની તારીખે 289 મિલિયન મેટ્રિક ટનની રેટેડ ક્ષમતા સાથે, વેસ્ટર્ન ડોક પ્રોજેક્ટના કમિશનિંગ સાથે આગામી 3 વર્ષમાં 300 મિલિયન મેટ્રિક ટન ક્ષમતાના આંકને પાર કરવા માટે તૈયાર છે. 25 મિલિયન મેટ્રિક ટનની ક્ષમતાવાળા વેસ્ટર્ન ડોક પ્રોજેક્ટનું કામ પીપીપી ઓપરેટર એટલે કે મેસર્સ જે.પી.પી.એલ. દ્વારા કરવામાં આવશે. જોરશોરથી ચાલુ રહે છે. આ પ્રોજેક્ટ પોર્ટના ડ્રાફ્ટમાં પણ વધારો કરશે, જે પોર્ટને 2026 સુધીમાં સંપૂર્ણ રીતે ભરેલા કેપ જહાજોને હેન્ડલ કરવા સક્ષમ બનાવશે. પારાદીપ પોર્ટ, જે આજ સુધી 80 ટકા બર્થનું યાંત્રિકીકરણ કરી ચૂક્યું છે, તે હાલના 4 અર્ધ-મિકેનાઇઝ્ડ બર્થના મિકેનાઇઝેશન સાથે 2030 સુધીમાં 100 ટકા યાંત્રિકીકરણ કરવાની યોજના ધરાવે છે. પોર્ટે અન્ય 4 બર્થ ઉમેરવાનું પણ આયોજન કર્યું છે જેના માટે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન જ જરૂરી મંજૂરીઓ લેવામાં આવશે.
પારાદીપ પોર્ટ તેના સંકુલમાં 150 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે બે રોડ ફ્લાયઓવર ચાલુ કરીને કનેક્ટિવિટી સુધારવાનું આયોજન કરી રહ્યું છે જેથી રેલ અને રોડ ટ્રાફિકની સપાટી ક્રોસિંગ ટાળી શકાય. આનાથી પોર્ટ રોડ ટ્રાફિકને એકીકૃત રીતે હેન્ડલ કરવામાં સક્ષમ બનશે.પોર્ટની આગેવાની હેઠળ ઔદ્યોગિકીકરણની પહેલ હેઠળ, બંદરે વિવિધ ઉદ્યોગોને 769 એકર જમીન ફાળવી છે, જેનાથી રૂ. 8700 કરોડથી વધુનું રોકાણ થશે અને આ રીતે પોર્ટ પર 50 મિલિયન મેટ્રિક ટન ટ્રાફિક લાવશે. પારાદીપ બંદરે ગયા વર્ષે હરિયાળી માટે 2 લાખ રોપા રોપ્યા છે અને વર્ષ 2025 સુધીમાં 10 લાખ વૃક્ષારોપણ થવાની આશા છે. પોર્ટ તેની કામગીરી સંપૂર્ણપણે પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા પર ચલાવવા માટે 10 મેગાવોટનો સોલાર પાવર પ્લાન્ટ વિકસાવવાની પણ યોજના ધરાવે છે. પોર્ટ તેના બંદર પર એલએનજી અને સીએનજી ડેપો સ્થાપીને ગ્રીન ફ્યુઅલ સ્ટેશન બનાવવાનું પણ આયોજન કરી રહ્યું છે. પોર્ટનો હેતુ ગ્રીન એમોનિયા/ગ્રીન હાઇડ્રોજનને હેન્ડલ કરવા માટે એક ખાસ બર્થ વિકસાવવાનો પણ છે, જે તેને દેશનું હાઇડ્રોજન હબ બંદર બનાવે છે.
બંદરે IIT, ચેન્નાઈના સહયોગથી નવીનતમ જહાજ ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ ઇન્ફર્મેશન સિસ્ટમ સાથે અત્યાધુનિક સિગ્નલ સ્ટેશન વિકસિત કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ સલામતી સુધારવા ઉપરાંત જહાજ સંચાલન અને દરિયાઈ કામગીરીમાં નોંધપાત્ર સુધારો કરશે. આજે, પારાદીપ બંદર ભારતીય મેરીટાઇમ સેક્ટરમાં એક ચમકતો સિતારો છે, જે પ્રશસ્તિ મેળવે છે અને અભૂતપૂર્વ વિક્રમો સ્થાપિત કરે છે જે શ્રેષ્ઠતા પ્રત્યેની તેની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાને રેખાંકિત કરે છે
