આજે વિશ્વભરમાં 3 અબજથી વધુ યુઝર્સ WhatsAppનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાંથી લગભગ 500 મિલિયન ભારતમાં સક્રિય છે. આ લોકપ્રિય મેસેજિંગ એપ લોકોને જોડવાનો એક સરળ રસ્તો બની ગઈ છે, પરંતુ હવે તે સાયબર ગુનેગારો માટે છેતરપિંડી ફેલાવવાનું એક માધ્યમ પણ બની રહી છે. અત્યાર સુધીમાં તમે સાંભળ્યું હશે કે સ્કેમર્સ વોટ્સએપ કોલ્સ, નકલી લિંક્સ અથવા નકલી સંદેશાઓ દ્વારા લોકોને છેતરે છે. પરંતુ હવે તેઓ છબી ફાઇલો દ્વારા એક નવી અને ખતરનાક તકનીક અપનાવી રહ્યા છે.
તાજેતરમાં જ મધ્યપ્રદેશના જબલપુરથી એક કિસ્સો પ્રકાશમાં આવ્યો હતો, જેમાં 28 વર્ષીય યુવકે વોટ્સએપ પર મળેલો સામાન્ય દેખાતો ફોટો ડાઉનલોડ કર્યો અને થોડા જ સમયમાં તેના બેંક ખાતામાંથી લગભગ 2 લાખ રૂપિયા ગાયબ થઈ ગયા.
સ્ટેગનોગ્રાફી એ એક તકનીક છે જેના દ્વારા મીડિયા ફાઇલ (જેમ કે ફોટા, વિડિઓઝ, ઑડિઓ, વગેરે) માં ડેટા છુપાવવામાં આવે છે. આમાં, ડેટા ફાઇલના તે ભાગમાં છુપાયેલો હોય છે જે આપણી નજરથી છુપાયેલો હોય છે પરંતુ તકનીકી રીતે સક્રિય હોય છે.
હવે હેકર્સ આ જ તકનીકનો ઉપયોગ કરીને WhatsApp પર ઇમેજ ફોરવર્ડ દ્વારા માલવેર મોકલી રહ્યા છે. આ માલવેર JPG, PNG, MP3 અથવા MP4 જેવા સામાન્ય ફોર્મેટની ફાઇલોમાં છુપાયેલો છે, જે સંપૂર્ણપણે સામાન્ય દેખાય છે. પરંતુ આ ફાઇલોમાં છુપાયેલો ખતરનાક કોડ ફાઇલ ડાઉનલોડ કરતાની સાથે જ તમારા ફોનમાં ઇન્સ્ટોલ થઈ જાય છે.
એકવાર માલવેર સક્રિય થઈ જાય, પછી તે તમારા ઉપકરણની સંવેદનશીલ માહિતી જેમ કે સેવ કરેલા પાસવર્ડ્સ, OTP, બેંકિંગ વિગતોને ઍક્સેસ કરી શકે છે. ખાસ વાત એ છે કે આ માલવેર પરંપરાગત ફિશિંગ લિંક્સ જેવા નથી, જેના કારણે તેમને શોધવા ખૂબ મુશ્કેલ છે અને ઘણી વખત મોબાઇલનું એન્ટીવાયરસ સોફ્ટવેર પણ તેમને પકડી શકતું નથી.
ઉપરોક્ત કિસ્સામાં, યુવકે વોટ્સએપ પર પ્રાપ્ત થયેલી એક છબી ડાઉનલોડ કરી હતી જેમાં એક ગુપ્ત માલવેર જોડાયેલું હતું. આ માલવેર પૃષ્ઠભૂમિમાં સક્રિય થયો, ફોનમાંથી જરૂરી માહિતી મેળવી અને સ્કેમર્સે પરવાનગી વિના બેંકમાંથી પૈસા ઉપાડી લીધા.
વોટ્સએપ જેવા પ્લેટફોર્મ તેમના સ્તરે સુરક્ષા વધારી રહ્યા છે, પરંતુ વપરાશકર્તાઓ માટે સતર્ક રહેવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે. કેટલીક મહત્વપૂર્ણ સાવચેતીઓ નીચે આપેલ છે. WhatsApp સેટિંગ્સમાં જાઓ, સ્ટોરેજ અને ડેટા પર જાઓ અને મીડિયા ઓટો-ડાઉનલોડ બંધ કરો. આનાથી, તમારી જાણ વગર ફોનમાં કોઈ ફાઇલ સેવ થશે નહીં.
જો કોઈ અજાણ્યા નંબર પરથી ફોટો કે વિડિયો આવે, તો તેને ડાઉનલોડ કરશો નહીં કે ખોલશો નહીં. જો કોઈ વપરાશકર્તા શંકાસ્પદ લાગે, તો તેને તાત્કાલિક બ્લોક કરો અને રિપોર્ટ કરો. ગ્રુપ સેટિંગ્સમાં જાઓ અને “Who can add me to groups” વિકલ્પને My Contacts માં સેટ કરો જેથી કોઈ અજાણ્યો વ્યક્તિ તમને કોઈપણ શંકાસ્પદ ગ્રુપમાં ઉમેરી ન શકે. વોટ્સએપ પર ક્યારેય OTP, બેંકિંગ વિગતો જેવી માહિતી શેર કરશો નહીં, ભલે તે મેસેજ તમારા કોઈ પરિચિતના નામે આવે.
