નવી દિલ્હીઃ પુણે તેના જાહેર પરિવહન નેટવર્કમાં વધુ એક મોટા ઉછાળા માટે તૈયાર છે, કારણ કે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે આજે પુણે મેટ્રો રેલ પ્રોજેક્ટના ફેઝ-2 હેઠળ લાઇન 4 (ખરાડી–હડપસર–સ્વારગેટ–ખડકવાસલા) અને લાઇન 4A (નલ સ્ટોપ–વારજે–માણિક બાગ)ને મંજૂરી આપી છે. ફેઝ-2 હેઠળ મંજૂર થયેલો આ બીજો મુખ્ય પ્રોજેક્ટ છે, જે લાઇન 2A (વનાઝ–ચાંદની ચોક) અને લાઇન 2B (રામવાડી–વાઘોલી/વિઠ્ઠલવાડી) ને મંજૂરી આપ્યા બાદ આવ્યો છે. કુલ 31.636 કિમીના વિસ્તારમાં 28 એલિવેટેડ સ્ટેશનો સાથે, લાઇન 4 અને 4A પૂર્વ, દક્ષિણ અને પશ્ચિમ પુણેના IT હબ, વ્યાપારી ઝોન, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને રહેણાંક ક્લસ્ટરોને જોડશે. આ પ્રોજેક્ટ પાંચ વર્ષમાં અંદાજિત રૂ. 9,857.85 કરોડના ખર્ચે પૂર્ણ કરવામાં આવશે, જેનું સંયુક્ત ભંડોળ ભારત સરકાર, મહારાષ્ટ્ર સરકાર અને બાહ્ય દ્વિપક્ષીય/બહુપક્ષીય ધિરાણ એજન્સીઓ દ્વારા કરવામાં આવશે.
આ લાઈનો પુણેની વ્યાપક ગતિશીલતા યોજના (Comprehensive Mobility Plan – CMP) નો એક મહત્ત્વપૂર્ણ ભાગ છે અને તે ખરાડી બાયપાસ અને નલ સ્ટોપ (લાઇન 2), અને સ્વારગેટ (લાઇન 1) પર કાર્યરત અને મંજૂર કરાયેલા કોરિડોર સાથે એકીકૃત રીતે જોડાશે. તેઓ હડપસર રેલવે સ્ટેશન પર ઇન્ટરચેન્જ પણ પ્રદાન કરશે અને લોણી કાલભોર અને સાસવડ રોડ તરફના ભાવિ કોરિડોર સાથે જોડાશે, જે મેટ્રો, રેલ અને બસ નેટવર્ક પર સરળ મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી સુનિશ્ચિત કરશે. ખરાડી IT પાર્કથી લઈને ખડકવાસલાના મનોહર પ્રવાસી પટ્ટા સુધી, અને હડપસરના ઔદ્યોગિક હબથી લઈને વારજેના રહેણાંક ક્લસ્ટરો સુધી, લાઇન 4 અને 4A વિવિધ પડોશી વિસ્તારોને એકસાથે ગૂંથશે. સોલાપુર રોડ, માગરપટ્ટા રોડ, સિંહગઢ રોડ, કર્વે રોડ અને મુંબઈ-બેંગ્લુરુ હાઇવેને પસાર કરીને, આ પ્રોજેક્ટ પુણેના સૌથી વ્યસ્ત માર્ગો પરની ભીડને હળવી કરશે અને સાથે જ સલામતીમાં સુધારો કરશે અને હરિયાળી, ટકાઉ ગતિશીલતાને પ્રોત્સાહન આપશે.
અંદાજો અનુસાર, લાઇન 4 અને 4Aની સંયુક્ત દૈનિક રાઇડરશિપ 2028માં 4.09 લાખ રહેવાની અપેક્ષા છે, જે 2038 માં લગભગ 7 લાખ, 2048માં 9.63 લાખ અને 2058 માં 11.7 લાખથી વધુ થશે. આ પૈકી, ખરાડી-ખડકવાસલા કોરિડોર 2028 માં 3.23 લાખ મુસાફરોનો હિસ્સો ધરાવશે, જે 2058 સુધીમાં વધીને 9.33 લાખ થશે, જ્યારે નલ સ્ટોપ–વારજે–માણિક બાગ સ્પર લાઇન તે જ સમયગાળા દરમિયાન 85,555 થી વધીને 2.41 લાખ મુસાફરો સુધી પહોંચશે. આ અંદાજો આગામી દાયકાઓમાં લાઇન 4 અને 4A પર અપેક્ષિત રાઇડરશિપમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ દર્શાવે છે.
આ પ્રોજેક્ટનો અમલ મહારાષ્ટ્ર મેટ્રો રેલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (મહા-મેટ્રો) દ્વારા કરવામાં આવશે, જે તમામ સિવિલ, ઇલેક્ટ્રિકલ, મિકેનિકલ અને સિસ્ટમ્સના કામો હાથ ધરશે. ટોપોગ્રાફિકલ સર્વે અને વિગતવાર ડિઝાઇન કન્સલ્ટન્સી જેવી પૂર્વ-નિર્માણ પ્રવૃત્તિઓ પહેલેથી જ ચાલી રહી છે. આ નવીનતમ મંજૂરી સાથે, પુણે મેટ્રોનું નેટવર્ક 100 કિમીના લક્ષ્યાંકથી આગળ વધશે, જે શહેરની આધુનિક, સંકલિત અને ટકાઉ શહેરી પરિવહન પ્રણાલી તરફની યાત્રામાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે.
લાઇન 4 અને 4A સાથે, પુણેને માત્ર વધુ મેટ્રો ટ્રેક જ નહીં મળે, પરંતુ તે એક ઝડપી, હરિયાળું અને વધુ જોડાયેલું ભવિષ્ય પણ મેળવશે. આ કોરિડોર મુસાફરીના સમયના કલાકો ઘટાડવા, ટ્રાફિકની અંધાધૂંધી ઘટાડવા અને નાગરિકોને સલામત, વિશ્વસનીય અને સસ્તો વિકલ્પ પૂરો પાડવા માટે રચાયેલ છે. આવનારા વર્ષોમાં, તેઓ પુણેની સાચી જીવનરેખા તરીકે ઉભરી આવશે, શહેરી ગતિશીલતાને પુનઃઆકાર આપશે અને શહેરની વિકાસ ગાથાને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરશે.