DefExpo 2022 : 101 વસ્તુઓની ચોથી સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ યાદી નરેન્દ્ર મોદીએ જાહેર કરી
અમદાવાદઃ સરકારના ‘આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન’ના મુખ્ય ઘટકોમાંનું એક એ છે કે સંરક્ષણ ક્ષેત્રને આત્મનિર્ભરતા પ્રાપ્ત કરવા અને જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની સક્રિય ભાગીદારી સાથે સંરક્ષણ વસ્તુઓની નિકાસને વેગ આપવાનું છે. સંરક્ષણ મંત્રાલય (MoD) એ સંરક્ષણમાં ‘આત્મનિર્ભરતા’ હાંસલ કરવા માટે અસંખ્ય પગલાં લીધાં છે અને સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ સૂચિઓ એ વિઝનને હાંસલ કરવા માટેની સીમાચિહ્નરૂપ પહેલ છે.
MoD એ અગાઉ ‘પ્રથમ, બીજી અને ત્રીજી સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ સૂચિ’ જાહેર કરી હતી, જેમાં અનુક્રમે 21 ઓગસ્ટ, 2020, મે 31, 2021 અને 07 એપ્રિલ, 2022ના રોજ 310 વસ્તુઓનો સમાવેશ થાય છે. 19 ઓક્ટોબર, 2022ના રોજ ગુજરાતના ગાંધીનગરમાં ડેફએક્સપો 2022ના ઉદઘાટન સમારોહ દરમિયાન વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 101 વસ્તુઓની ‘ચોથી સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ સૂચિ’ની જાહેરાત કરી હતી. યાદીમાં સમાવિષ્ટ તમામ વસ્તુઓ સંરક્ષણ સંપાદન પ્રક્રિયા (ડીએપી) 2020માં આપવામાં આવેલી જોગવાઈઓ મુજબ સ્વદેશી સ્ત્રોતોમાંથી મેળવવામાં આવશે. આ સૂચિ સંરક્ષણમાં આત્મનિર્ભરતા તરફ સતત પ્રોત્સાહન પૂરું પાડે છે.
વડાપ્રધાને 76મા સ્વતંત્રતા દિવસના અવસરે લાલ કિલ્લા પરથી રાષ્ટ્રને સંબોધન દરમિયાન સકારાત્મક યાદીઓ દ્વારા સ્વદેશીકરણ માટે કરવામાં આવેલા પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી હતી. આ યાદીઓ સ્વદેશીકરણને વેગ આપશે અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ‘આત્મનિર્ભરતા’ હાંસલ કરશે અને આગામી સમયમાં નિકાસમાં વધારો કરશે.
ઉદ્યોગ સહિત તમામ હિતધારકો સાથે અનેક રાઉન્ડના પરામર્શ બાદ MoD દ્વારા ચોથી યાદી તૈયાર કરવામાં આવી છે. તે સાધનો/સિસ્ટમ પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રીત કરે છે, જે વિકસાવવામાં આવી રહી છે અને આગામી પાંચથી દસ વર્ષમાં પેઢી ઓર્ડરમાં રૂપાંતરિત થવાની સંભાવના છે. પ્રથમ ત્રણ યાદીઓની જેમ, દારૂગોળાની આયાત અવેજીમાં જે પુનરાવર્તિત આવશ્યકતા છે તેના પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. આ ચોથી યાદી ભારતીય સંરક્ષણ ઉદ્યોગની વધતી જતી તાકાત અને ક્ષમતાઓને ઓળખે છે અને ટેક્નોલોજી અને ઉત્પાદન ક્ષમતાઓમાં નવેસરથી રોકાણને આકર્ષીને સ્થાનિક સંશોધન અને વિકાસની સંભાવનાઓને ઉત્તેજન આપે તેવી શક્યતા છે.
ચોથી સૂચિમાં સૂચિબદ્ધ વસ્તુઓ સશસ્ત્ર દળોના વલણ અને ભાવિ જરૂરિયાતોને સમજવા માટે સ્થાનિક સંરક્ષણ ઉદ્યોગને પૂરતી દૃશ્યતા અને તક પૂરી પાડશે અને દેશમાં જરૂરી R&D અને ઉત્પાદન ક્ષમતા ઊભી કરશે.
MoD ‘ચોથી સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ સૂચિ’માં ઉલ્લેખિત સમયરેખાઓ પૂરી થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણની સુવિધા આપશે અને ઉદ્યોગને તમામ સંભવિત સમર્થન આપશે, જેનાથી સંરક્ષણ ક્ષેત્રે આત્મનિર્ભરતા હાંસલ કરવામાં આવશે અને દેશમાં નિકાસ માટેની ક્ષમતાઓ વિકસિત થશે.
