ગજાનનથી લઈને વિનાયક સુધી ગણેશજીના કેવી રીતે પડ્યા આ નામ, જાણો તેની પાછળની કહાની

ભગવાન ગણેશ સનાતન ધર્મના પ્રથમ પૂજનીય દેવતા છે. ગણેશ ચતુર્થીને ભગવાન ગણેશની જન્મજયંતિ તરીકે દેશભરમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર ગણેશ વિસર્જન સુધી એટલે કે 10 દિવસ સુધી ચાલે છે. ભગવાન ગણેશને ગજાનન, લંબોદર, વિઘ્નહર્તા, ગણપતિ, વિનાયક, એકદંત વગેરે જેવા અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. તો આવો જાણીએ ભગવાન ગણેશનું આ નામ શા માટે પડ્યું.

માતા પાર્વતીએ આપ્યું ગણેશ નામ

ભગવાન ગણેશના તમામ નામોમાં, સૌથી અગ્રણી નામ ગણેશ છે. તેમને આ નામ તેમની માતા પાર્વતીએ આપ્યું છે. માન્યતાઓ અનુસાર, માતા પાર્વતીએ તેમની દૈવી શક્તિઓથી ભગવાન ગણેશની રચના કરી હતી. એકવાર જ્યારે તે સ્નાન કરવા જઈ રહ્યા હતા ત્યારે તેણે હળદરની પેસ્ટ લગાવી અને તેને ઉતારી એક પૂતળું બનાવ્યું.આ પછી તેણે તેની દૈવી શક્તિઓથી તેને જીવન આપ્યું. માતા પાર્વતીએ કહ્યું કે તમે ગણના નાયક બનશો, તેથી હું તમારું નામ ગણેશ રાખું છું.

દંતકથા અનુસાર, ભગવાન ગણેશને જન્મ આપ્યા પછી, માતા પાર્વતી તેમને આદેશ આપે છે કે કોઈને અંદર પ્રવેશ ન કરવા દે. ભગવાન ગણેશજીને ખબર નથી કે ભગવાન શિવ તેમના પિતા છે જેના કારણે તેઓ મહાદેવને અંદર પ્રવેશતા રોકે છે. ભગવાન શિવજીની ઘણી સમજાવટ પછી પણ તે તેમને પ્રવેશવા દેતા નથી. આ દરમિયાન ગણેશ અને શિવ ગણો વચ્ચે ભયંકર યુદ્ધ થાય છે પરંતુ ગણેશજી બધાને હરાવે છે.

તેથી જ તેને ગજાનન કહેવામાં આવે છે

આના પર મહાદેવ અત્યંત ક્રોધિત થઈ જાય છે અને પોતાના ત્રિશૂળના પ્રહારથી ભગવાન ગણેશનું માથું કાપી નાખે છે. જ્યારે માતા પાર્વતીને આ વાતની જાણ થાય છે, ત્યારે તે શોક કરવા લાગે છે અને ભગવાન શિવને કહે છે કે જો તમે તેના પુત્રને પાછો જીવિત નહીં કરો તો તે પણ તેનો પ્રાણ છોડી દેશે. પછી ભગવાન શિવ ગણેશજીને હાથીનું માથું જોડીને તેને પુનર્જીવિત કરે છે.ગજનું માથું હોવાના કારણે ભગવાન ગણેશને ગજાનન પણ કહેવામાં આવે છે.

એકદંત કેમ કહેવામાં આવે છે

વાર્તા અનુસાર, વેદવ્યાસજી મહાભારતનું અનુલેખન કરવા માંગતા હતા. વ્યાસ જીની બોલવાની ઝડપ એટલી મજબૂત હતી કે માત્ર ગણેશજી જ તેને લખી શકતા હતા. આ સમય દરમિયાન, મહાભારતને અટક્યા વિના પૂર્ણ કરવા માટે, ગણેશજીએ તેમનો એક દાંત તોડીને પેનમાં ફેરવ્યો અને આ રીતે મહાભારતનું લેખન પૂર્ણ કર્યું. ત્યારથી તે એકદંત તરીકે ઓળખાય છે.

લંબોદર નામ ભગવાન શિવએ પાડ્યું

ભગવાન ગણેશને લંબોદર પણ કહેવામાં આવે છે જેનો અર્થ થાય છે લાંબા અથવા જાડા પેટવાળા. ભગવાન શિવે તેને આ નામ આપ્યું છે. બ્રહ્મ પુરાણ અનુસાર ભગવાન ગણેશ દિવસભર માતા પાર્વતીનું દૂધ પીતા હતા. આ જોઈને ભગવાન શિવે કહ્યું કે તું ખૂબ દૂધ પી લે, એવું ન બને કે તું લંબોદર બની જાય. ત્યારથી ભગવાન ગણેશને લંબોદરના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે.

વિનાયક નામનો અર્થ

વિનાયકનો શાબ્દિક અર્થ થાય છે મહાન સરદાર. જ્યારે ભગવાન ગણેશને ભગવાન શિવ દ્વારા હાથીના માથા સાથે જોડીને પુનર્જીવિત કરવામાં આવ્યા હતા, ત્યારે દેવી-દેવતાઓએ તેમને ઘણા આશીર્વાદ આપ્યા હતા. જેમ કે કોઈપણ શુભ કાર્ય પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા કરવામાં આવશે, તેથી તેમને પ્રથમ પૂજનીય દેવ પણ કહેવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન તેને વિનાયક નામ પણ મળ્યું.