વિશ્વભરમાં HIV ચેપના કેસ ઘટી રહ્યા છે, ત્યારે તુર્કીમાં આ વાયરસ ફરી એકવાર ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે, ખાસ કરીને યુવાનો અને કિશોરોમાં ચેપ ફેલાઈ રહ્યો છે. જાગૃતિનો અભાવ, સામાજિક કલંક અને નિયમિત તપાસને અવગણવી એ આ પાછળના મુખ્ય કારણો માનવામાં આવે છે. આ પરિસ્થિતિ જાહેર આરોગ્ય માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની ગઈ છે. 1986 થી નવેમ્બર 2024 સુધીમાં, તુર્કીમાં સત્તાવાર રીતે HIV ના 46 હજાર કેસ નોંધાયા છે. જોકે, આરોગ્ય નિષ્ણાતો માને છે કે આ સંખ્યા ખરેખર ઘણી વધારે હોઈ શકે છે, કારણ કે આજે પણ ઘણા લોકો HIV પરીક્ષણ ટાળે છે અથવા તેની સાથે સંકળાયેલા લક્ષણોને અવગણે છે. નિષ્ણાતો સતત HIV પરીક્ષણ અંગે જાગૃતિ વધારવા માટે અપીલ કરી રહ્યા છે.
ચેપી રોગના નિષ્ણાત હયાત કુમ્બાસરે ડેઇલી હુર્રિયતને જણાવ્યું હતું કે 20 વર્ષ પહેલાં વાર્ષિક HIV ના 500 થી ઓછા કેસ હતા, પરંતુ હવે આ સંખ્યા 5,000 થી 6,000 સુધી પહોંચી ગઈ છે. આ આંકડા દર્શાવે છે કે HIV હવે તુર્કીમાં પણ એક ગંભીર જાહેર આરોગ્ય પડકાર બની ગયો છે. પશ્ચિમી વિશ્વની લાંબા સમયથી ચાલતી HIV ને એક રોગ તરીકેની માન્યતાએ તુર્કીમાં તેને રોકવા માટેના મહત્વપૂર્ણ શિક્ષણ અને ઝુંબેશને અવરોધિત કરી છે. આ ઉપરાંત, સમાજમાં HIV સાથે સંકળાયેલ કલંક હજુ પણ એટલો ઊંડો છે કે લોકો પરીક્ષણ કરાવવાથી ડરે છે. આ કારણોસર ચેપનું સાચું ચિત્ર બહાર આવી રહ્યું નથી.
જોકે, તાજેતરના વર્ષોમાં, શસ્ત્રક્રિયા, રોજગાર અને લગ્ન પ્રક્રિયાઓ દરમિયાન ફરજિયાત HIV પરીક્ષણ લાગુ કરવામાં આવ્યું છે, જેનાથી ઘણા કેસ શોધવામાં મદદ મળી છે. આનો અર્થ એ થયો કે વધુને વધુ લોકો સમયસર તેમની સ્થિતિ જાણી શકે છે અને સારવાર તરફ પગલાં લઈ રહ્યા છે. તુર્કીમાં નોંધાયેલા કુલ કેસોમાં 75 થી 85 ટકા પુરુષો છે. આમાં, પુરુષો સાથે સેક્સ કરનારા પુરુષો (MSM) ની સંખ્યા વધુ છે. પરંતુ નિષ્ણાતો કહે છે કે HIV કોઈ ચોક્કસ જૂથ પૂરતો મર્યાદિત નથી. કુમ્બાસરના મતે, 90 ટકા HIV પોઝિટિવ સ્ત્રીઓ પરિણીત હતી અને એક જ જીવનસાથી સાથે સંબંધમાં હતી.
એચઆઈવી મુખ્યત્વે અસુરક્ષિત સેક્સ દ્વારા ફેલાય છે. આ ઉપરાંત, ચેપગ્રસ્ત લોહી, સોયની વહેંચણી અને ડિલિવરી અથવા સ્તનપાન દરમિયાન માતાથી બાળકમાં ચેપ લાગી શકે છે. જોકે, જો નિદાન અને સારવાર વહેલા કરવામાં આવે તો, HIV સંક્રમિત વ્યક્તિ લાંબુ અને સ્વસ્થ જીવન જીવી શકે છે. આ જ કારણ છે કે નવેમ્બર અને મે મહિનામાં ઉજવાતા HIV પરીક્ષણ જાગૃતિ સપ્તાહ દરમિયાન લોકોને સતત પરીક્ષણ કરાવવાની અપીલ કરવામાં આવે છે.