નવી દિલ્હીઃ ભારત-મધ્ય એશિયા સંવાદની ચોથી બેઠક ગયા નવી દિલ્હીમાં ભારત અને પાંચ મધ્ય એશિયાઈ દેશો – કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિઝ રિપબ્લિક, તાજિકિસ્તાન, તુર્કમેનિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન વચ્ચે યોજાઈ હતી. આ બેઠકમાં, ચીન દ્વારા દુર્લભ પૃથ્વી ખનિજો અને ચુંબકોના નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યા પછી, આ છ દેશોએ દુર્લભ અને મહત્વપૂર્ણ ખનિજોના સંયુક્ત સંશોધનમાં ઊંડો રસ દાખવ્યો છે. બેઠકમાં સપ્ટેમ્બર 2024 માં યોજાયેલા પ્રથમ ભારત-મધ્ય એશિયા દુર્લભ પૃથ્વી ફોરમની સફળતાઓની પ્રશંસા કરવામાં આવી હતી અને ટૂંક સમયમાં આવી બીજી બેઠક યોજવાની હાકલ કરવામાં આવી હતી.
મંત્રીઓએ મહત્વપૂર્ણ ખનિજોમાં સહયોગ માટે નવી તકો શોધવા માટે પ્રતિનિધિમંડળોના વિનિમયને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પણ સંમતિ આપી હતી.એ નોંધનીય છે કે ભારત સરકાર આ ક્ષેત્રમાં સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માંગે છે અને આ માટે ઉત્પાદન-આધારિત નાણાકીય પ્રોત્સાહનો પર પણ વિચાર કરી રહી છે, જે ખનિજ આધારિત ઉદ્યોગોને મજબૂત બનાવશે. આ સાથે, બંને પક્ષોએ વેપાર અને રોકાણના સ્તરને વધુ વધારવાની જરૂરિયાત સ્વીકારી. ખાસ કરીને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, માહિતી ટેકનોલોજી, કૃષિ, ઉર્જા, કાપડ, રત્નો અને ઝવેરાત જેવા ક્ષેત્રોમાં વેપાર વધારવા માટે નક્કર પ્રયાસો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, નાણાકીય જોડાણને મજબૂત બનાવવા માટે ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલીઓ, વધુ સારા બેંકિંગ સહયોગ અને સ્થાનિક ચલણોમાં વેપાર જેવા ક્ષેત્રો પર પણ ખાસ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું. આ દિશામાં એક સંયુક્ત કાર્યકારી જૂથ બનાવવાની પણ વાત કરવામાં આવી છે, જે ભારત અને મધ્ય એશિયા વચ્ચે બેંકિંગ અને નાણાકીય સહયોગને મજબૂત કરવાના માર્ગો પર કામ કરશે.મધ્ય એશિયાઈ દેશોએ ભારતના ડિજિટલ જાહેર માળખાગત મોડેલ “ઇન્ડિયા સ્ટેક” ની પ્રશંસા કરી જે ડિજિટલ પરિવર્તન અને જાહેર સેવાઓના વિતરણને વેગ આપે છે. ભારત આ દેશોમાં ડિજિટલ જાહેર માળખાગત બાંધકામમાં મદદ કરવા સંમત થયું છે. આ ઉપરાંત, ભારત-મધ્ય એશિયા ડિજિટલ ભાગીદારી ફોરમની સ્થાપના પર કરાર થયો છે, જેની પ્રથમ બેઠક ઉઝબેકિસ્તાન દ્વારા યોજાશે. આ ફોરમ ડિજિટલ ક્ષેત્રમાં સહયોગ માટે એક નવું પ્લેટફોર્મ બનશે.