નવી દિલ્હીઃ ભારત અને યુરોપિયન યુનિયન (EU) એ દરિયાઈ પ્લાસ્ટિક કચરા (MPL) અને કચરામાંથી ગ્રીન-હાઇડ્રોજન સોલ્યુશન્સ સંબંધિત બે મુખ્ય સંશોધન અને નવીનતા પહેલ શરૂ કરી છે. આ પહેલો ભારત-EU વેપાર અને ટેકનોલોજી પરિષદ (TTC) હેઠળ શરૂ કરવામાં આવી છે. વેપાર અને ટેકનોલોજી પર દ્વિપક્ષીય ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવા માટે, TTC ની સ્થાપના 2022 માં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને યુરોપિયન કમિશનના પ્રમુખ ઉર્સુલા વોન ડેર લેયેન દ્વારા કરવામાં આવી હતી.₹391 કરોડના સંયુક્ત રોકાણ સાથે, આ પહેલ દરિયાઈ પ્લાસ્ટિક કચરા અને કચરાથી ગ્રીન હાઇડ્રોજન (W2GH) ના ક્ષેત્રોમાં બે સંકલિત કોલ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેને EU ના રિસર્ચ એન્ડ ઇનોવેશન ફ્રેમવર્ક પ્રોગ્રામ ‘હોરાઇઝન યુરોપ’ અને ભારત સરકાર દ્વારા સહ-ભંડોળ આપવામાં આવે છે.
સરકારના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક સલાહકાર પ્રોફેસર અજય કુમાર સૂદે જણાવ્યું હતું કે, “સહયોગી સંશોધન એ નવીનતાનો પાયો છે. આ પહેલ ભારતીય અને યુરોપિયન સંશોધકોની શક્તિઓનો ઉપયોગ કરીને આપણા સામાન્ય પર્યાવરણીય પડકારોનો સામનો કરવા માટે ઉકેલો વિકસાવવામાં મદદ કરશે.” “આ સંશોધનો પ્રથમ EU-ભારત વેપાર અને ટેકનોલોજી પરિષદ હેઠળ EU-ભારત ભાગીદારીની ગતિશીલતા દર્શાવે છે, જેને ફેબ્રુઆરીમાં દિલ્હીમાં અમારા નેતાઓ દ્વારા નવીકરણ કરવામાં આવ્યું હતું,” ભારતમાં EU રાજદૂત હર્વે ડેલ્ફિને જણાવ્યું હતું.”દરિયાઈ પ્રદૂષણ અને ટકાઉ ઊર્જા જેવા મુખ્ય મુદ્દાઓનો એકસાથે સામનો કરીને, અમે નવીનતા, પરિપત્ર અર્થતંત્ર અને ઊર્જા કાર્યક્ષમતાને આગળ ધપાવી રહ્યા છીએ. આ ક્ષેત્રોમાં અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીનો વિકાસ આર્થિક અને પર્યાવરણીય બંને રીતે અર્થપૂર્ણ છે. અમે એક સ્વચ્છ, ટકાઉ ભવિષ્ય માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ જે EU અને ભારત બંનેને લાભ કરશે,” ડેલ્ફિને ઉમેર્યું.
વૈશ્વિક પ્રયાસો છતાં, દરિયાઈ પ્રદૂષણ જૈવવિવિધતાને જોખમમાં મૂકે છે, ઇકોસિસ્ટમને વિક્ષેપિત કરે છે અને માનવ સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે. પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના સચિવ ડૉ. એમ. રવિચંદ્રને જણાવ્યું હતું કે, “દરિયાઈ પ્રદૂષણ એક વૈશ્વિક ચિંતા છે જેના માટે સામૂહિક પગલાં લેવાની જરૂર છે. આ સંયુક્ત કોલ આપણને આપણા દરિયાઈ ઇકોસિસ્ટમના રક્ષણ માટે અદ્યતન સાધનો અને વ્યૂહરચના વિકસાવવા સક્ષમ બનાવશે.”બીજો સંકલિત કોલ કચરાથી ગ્રીન હાઇડ્રોજન ટેકનોલોજીના વિકાસ દ્વારા ટકાઉ ઉર્જા ઉકેલોની તાત્કાલિક જરૂરિયાતને સંબોધે છે. નવી અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રાલયના સચિવ સંતોષ કુમાર સારંગીએ જણાવ્યું હતું કે, “કચરામાંથી હાઇડ્રોજન ટેકનોલોજીને આગળ વધારવી એ આપણા ઉર્જા સંક્રમણ લક્ષ્યો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ સહયોગ ટકાઉ હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન પદ્ધતિઓના વિકાસને વેગ આપશે.”