દિલ્હી : રશિયાની અર્થવ્યવસ્થાને નબળી પાડવાના ઉદ્દેશ્યથી અમેરિકા સહિત ઘણા પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, તેની અર્થવ્યવસ્થાને જાળવી રાખવા માટે, રશિયા ઘણા દેશોને સબસિડીવાળા ભાવે તેલ વેચી રહ્યું છે. ઓઇલ માર્કેટમાં રશિયાની એન્ટ્રીથી સાઉદી અરેબિયાને ઘણું નુકસાન થયું છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં રશિયાએ તેલની નિકાસમાં સાઉદી અરેબિયાને સખત પડકાર આપ્યો છે.
વાસ્તવમાં, રશિયા જે દેશોમાં સબસિડીવાળા ભાવે ક્રૂડ ઓઈલની નિકાસ કરે છે તે મોટાભાગના એશિયાઈ દેશો છે. આનો અર્થ એ થયો કે સબસિડીવાળા ભાવની મદદથી રશિયાએ મુખ્યત્વે એશિયન દેશોને આકર્ષ્યા છે.
એશિયાઈ દેશોમાં રશિયાએ સાઉદી અરેબિયાના સામ્રાજ્યને કેવી હરીફાઈ આપી છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી પણ લગાવી શકાય છે કે યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા રશિયા ભારતમાં એક ટકાથી પણ ઓછું તેલ નિકાસ કરતું હતું. આજે ભારત સાઉદી અરેબિયા, ઈરાક અને યુએઈ જેવા દેશોને પાછળ છોડીને નંબર 1 તેલ નિકાસ કરતો દેશ બની ગયો છે. તાજેતરમાં રશિયાએ પણ અન્ય એશિયાઈ દેશ પાકિસ્તાનને સબસિડીવાળા ભાવે તેલની નિકાસ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
સાઉદી અરેબિયાએ એશિયાઈ ક્ષેત્રમાં રશિયાના વધતા પગલાને પહોંચી વળવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. અહેવાલો અનુસાર, વિશ્વના ટોચના તેલ નિકાસકાર સાઉદી અરેબિયાએ ચાર મહિનામાં પ્રથમ વખત એશિયન ખરીદદારો માટે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઘટાડો કર્યો છે. સાઉદીની ઓઈલ કંપની સાઉદી અરામકો દ્વારા જારી કરાયેલા નિવેદન અનુસાર જૂનમાં લોડ થનારી અરબ લાઇટ ગ્રેડ ઓઈલની કિંમત મેની સરખામણીમાં બેરલ દીઠ 25 સેન્ટનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે.
જો કે, આ કટ બજારના અંદાજિત 40 સેન્ટના કટ કરતાં પણ ઓછો છે. એવું માનવામાં આવતું હતું કે ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ પેટ્રોલિયમ એક્સપોર્ટિંગ કન્ટ્રીઝ અને તેના સહયોગી દેશો (OPEC+) દ્વારા ઓઈલ ઉત્પાદનમાં અચાનક કાપની જાહેરાત કર્યા બાદ સાઉદી અરેબિયા ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં લગભગ 40 સેન્ટનો ઘટાડો કરશે. કારણ કે તેલના ઉત્પાદનમાં ઘટાડા પછી એશિયન રિફાઈનરીઓ સતત વધી રહેલા ભાવ અને રિફાઈન્ડ તેલના વધતા પુરવઠાને કારણે સુસ્ત છે. આવી સ્થિતિમાં તેલની કિંમતમાં ઘટાડાને કારણે કેટલીક રિફાઇન કંપનીઓ તેલની ખરીદીમાં ઘટાડો કરી શકે છે અથવા સપ્લાય ધીમો કરી શકે છે.
સિંગાપોરના એક વેપારીએ જણાવ્યું હતું કે, “એશિયન રિફાઇનર્સ માટે મે મહિનો નિર્ણાયક છે, કારણ કે કેટલાક રિફાઇનર્સ પહેલેથી જ તેમની બેલેન્સ શીટમાં બ્રેક-ઇવન સુધી પહોંચવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.” આવી સ્થિતિમાં જો પરિસ્થિતિ જલ્દી સુધરતી નથી , પછી તેઓ માત્ર રન રેટને એડજસ્ટ કરશે.
ફીડસ્ટોકની માંગ ઘટાડવા અને તેલની કિંમતો પર દબાણ લાવવા માટે ઘણા એશિયન રિફાઇનર્સે બીજા અને ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં મેન્ટેનન્સ શટડાઉન કરવાનું નક્કી કર્યું છે.
માર્કેટ સાઉદી તરફથી જૂનમાં થનારી તેલ સપ્લાઈની આપૂર્તિ પર નજીકથી નજર રાખશે અને ઓપેક પ્લસની કામગીરીનું મૂલ્યાંકન કરશે.
