નવી દિલ્હીઃ વર્ષ 2024 ભારતીય રમતો માટે એક યાદગાર વર્ષ રહ્યું છે જેમાં દેશે વૈશ્વિક મંચ પર અભૂતપૂર્વ સફળતા હાંસલ કરી છે. પેરિસ પેરાલિમ્પિક ગેમ્સમાં તેના રેકોર્ડ-બ્રેકિંગ પ્રદર્શનથી લઈને ચેસમાં તેની ઐતિહાસિક જીત અને રમતોમાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા સુધી, ભારતે ઘણા ક્ષેત્રોમાં તેની વધતી શક્તિનું પ્રદર્શન કર્યું છે. આ નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓ, ગ્રાઉન્ડ બ્રેકિંગ પહેલ અને રમતવીર સશક્તિકરણ પર નવેસરથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા સાથે, રમતગમતની શ્રેષ્ઠતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને ભાવિ પેઢીઓને પ્રેરણા આપવા માટેની દેશની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભારતે પેરિસ ઓલિમ્પિક ગેમ્સ 2024માં એક સિલ્વર અને પાંચ બ્રોન્ઝ સહિત છ મેડલની પ્રભાવશાળી જીત સાથે તેની સહભાગિતા પૂર્ણ કરી. આ સિદ્ધિમાં શૂટિંગે મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી જેમાં એથ્લેટ્સ મનુ ભાકર, સરબજોત સિંહ અને સ્વપ્નિલ કુસાલેએ ત્રણ બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યા હતા. આ સિવાય નીરજ ચોપરાએ ભાલા ફેંકમાં સિલ્વર મેડલ, અમન સેહરાવતે કુસ્તીમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો અને ભારતીય હોકી ટીમે સફળતાપૂર્વક પોતાનો બ્રોન્ઝ મેડલ જાળવી રાખ્યો. રાષ્ટ્રીય ગૌરવની આ ક્ષણમાં, 15 ઓગસ્ટ 2024ના રોજ લાલ કિલ્લા પર સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી દરમિયાન તમામ મેડલ વિજેતા ખેલાડીઓને વિશેષ અતિથિ તરીકે આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા.
આ પછી તેમણે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે વાત કરી. 28 ઓગસ્ટથી 08 સપ્ટેમ્બર 2024 દરમિયાન યોજાયેલી પેરિસ પેરાલિમ્પિક 2024 ગેમ્સમાં ભારતે તેની અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી ટુકડી સાથે ઇતિહાસ રચ્યો હતો. રમતવીરોએ શાનદાર પ્રદર્શન કરીને સાત ગોલ્ડ, નવ સિલ્વર અને 13 બ્રોન્ઝ સહિત 29 મેડલ જીત્યા અને મેડલ ટેલીમાં 18મું સ્થાન મેળવ્યું હતું. આ ઐતિહાસિક પ્રદર્શન પેરાલિમ્પિક ઈતિહાસમાં દેશની અત્યાર સુધીની સર્વશ્રેષ્ઠ સિદ્ધિ છે.
FIDE ચેસ ઓલિમ્પિયાડ્સ અને વર્લ્ડ ચેસ ચેમ્પિયનશિપ્સ હંગેરીના બુડાપેસ્ટમાં 45મા FIDE ચેસ ઓલિમ્પિયાડમાં દેશની ચેસ પ્રતિભાએ નવી ઊંચાઈઓ સર કરી. જ્યાં ભારતીય પુરુષ અને મહિલા ચેસ ટીમોએ ગોલ્ડ મેડલ જીતીને ઈતિહાસ રચ્યો હતો. ગુકેશ ડી, પ્રજ્ઞાનંદ આર, અર્જુન અરિગાસી અને વિદિત ગુજરાતી જેવા તેજસ્વી ખેલાડીઓનો સમાવેશ કરતી પુરૂષોની ટીમે સ્પર્ધામાં પ્રભુત્વ જમાવ્યું હતું, 11માંથી 10 મેચ જીતી હતી અને અંતિમ રાઉન્ડમાં સ્લોવેનિયાને હરાવી હતી. ગુકેશ ડી અને અર્જુન એરિગેસીએ તેમના અસાધારણ પ્રદર્શન માટે વ્યક્તિગત ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા.
હરિકા દ્રોણાવલ્લી, વૈશાલી આર, દિવ્યા દશમુખ, વંતિકા અગ્રવાલ અને તાનિયા સચદેવની બનેલી ભારતીય મહિલા ટીમે પ્રારંભિક આંચકોમાંથી બહાર નીકળીને અંતિમ રાઉન્ડમાં અઝરબૈજાનને હરાવીને ટાઇટલ જીત્યું હતું. વડા પ્રધાન મોદીએ ભારતના યુવા ચેસ ખેલાડીઓની ઐતિહાસિક સિદ્ધિની પ્રશંસા કરી અને નવી દિલ્હીમાં વિજેતા ટીમોને સન્માનિત કર્યા, ભારતીય ચેસ ઇતિહાસમાં આ નોંધપાત્ર સિદ્ધિની ઉજવણી કરી.
એક અસાધારણ સિદ્ધિમાં, ડી. ગુકેશે સિંગાપોરમાં વર્લ્ડ ચેસ ચેમ્પિયનશિપમાં ચીનના ડીંગ લિરેનને હરાવીને 2024માં સૌથી યુવા વિશ્વ ચેસ ચેમ્પિયન તરીકે પણ ઈતિહાસ રચ્યો હતો. નાના શહેરો અને ગામડાઓમાંથી પણ મહિલા રમતવીરોને સામેલ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે 20 રમતગમતની શાખાઓમાં દેશભરમાં અસ્મિતા મહિલા લીગનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. અત્યાર સુધી યોજાયેલી 766 સ્પર્ધાઓમાં 83,763 મહિલા રમતવીરોએ આ પહેલમાં ભાગ લીધો છે, જે મહિલાઓને રમતગમતમાં સશક્ત બનાવવાની ભારતની પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવે છે.
KIRTI (ખેલો ઇન્ડિયા રાઇઝિંગ ટેલેન્ટ આઇડેન્ટિફિકેશન) પ્રોગ્રામે સમગ્ર ભારતમાં યુવા રમત પ્રતિભાને ઓળખવામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. આધુનિક ટેક્નોલોજી અને શ્રેષ્ઠ પ્રેક્ટિસનો ઉપયોગ કરીને કાર્યક્રમના બે તબક્કા પૂર્ણ કરવામાં આવ્યા છે. 9 થી 18 વર્ષની વય વચ્ચેના શાળાએ જતા બાળકોને ઓળખવા માટે દેશભરમાં 1.8 લાખથી વધુ પ્રાવીણ્ય પરીક્ષણો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે જેનાથી એકીકૃત અને કાર્યક્ષમ પ્રતિભા ઓળખ પ્રણાલી સુનિશ્ચિત થાય છે.
RESET (ભૂતપૂર્વ ખેલાડીઓ સશક્તિકરણ તાલીમ) કાર્યક્રમ 29 ઓગસ્ટ 2024 ના રોજ ભૂતપૂર્વ ખેલાડીઓને સશક્તિકરણ કરવાના લક્ષ્ય સાથે શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રોગ્રામ ભૂતપૂર્વ ખેલાડીઓને કારકિર્દીના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વધુ રોજગારયોગ્ય બનાવવા માટે જરૂરી જ્ઞાન અને કૌશલ્યોથી સજ્જ કરે છે. અત્યાર સુધીમાં, 14 રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના કુલ 30 તાલીમાર્થીઓએ 18 વિષયોમાં સફળતાપૂર્વક તાલીમ પૂર્ણ કરી છે.