ભારતઃ 108 પ્રયોગશાળાઓને આયુર્વેદ, સિદ્ધ અને યુનાની દવાઓની ગુણવત્તા પરીક્ષણ કરવા માટે મંજૂરી
નવી દિલ્હી 30 ડિસેમ્બર 2025: Laboratories allowed to test quality of medicines આયુષ મંત્રી પ્રતાપરાવ જાધવે જાહેરાત કરી કે દેશભરમાં 108 પ્રયોગશાળાઓને આયુર્વેદ, સિદ્ધ અને યુનાની દવાઓની ગુણવત્તા પરીક્ષણ કરવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ બધી પ્રયોગશાળાઓ ડ્રગ્સ રૂલ્સ, 1945 ની જોગવાઈઓ હેઠળ માન્ય અથવા લાઇસન્સ પ્રાપ્ત છે.
મંત્રીએ માહિતી આપી કે 34 રાજ્ય-સ્તરીય દવા પરીક્ષણ પ્રયોગશાળાઓને તેમના માળખાગત સુવિધાઓ અને કાર્યક્ષમતાને મજબૂત બનાવવા માટે ટેકો આપવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, સેન્ટ્રલ કાઉન્સિલ ફોર રિસર્ચ ઇન આયુર્વેદિક સાયન્સની ત્રણ પ્રાદેશિક સંશોધન સંસ્થાઓને ડ્રગ્સ રૂલ્સ, 1945 હેઠળ પણ મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
તેમણે જણાવ્યું કે આયુર્વેદ, સિદ્ધ, યુનાની અને હોમિયોપેથી દવાઓનું નિરીક્ષણ કરવા માટે ફાર્માકોવિજિલન્સ કાર્યક્રમ અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો છે, જે સેન્ટ્રલ સેક્ટર સ્કીમ, આયુષ ડ્રગ્સ ક્વોલિટી એન્ડ પ્રોડક્શન પ્રમોશન સ્કીમ (AOGUSY) હેઠળ સંચાલિત છે. આ કાર્યક્રમ રાષ્ટ્રીય, મધ્યવર્તી અને પેરિફેરલ કેન્દ્રોના ત્રણ-સ્તરીય નેટવર્ક દ્વારા દેશભરમાં કાર્યરત છે. આ કેન્દ્રો ભ્રામક જાહેરાતોનું નિરીક્ષણ કરવા અને કાર્યવાહી માટે સંબંધિત રાજ્ય નિયમનકારી અધિકારીઓને તેમની જાણ કરવા માટે જવાબદાર છે.
મંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે દેશભરમાં અત્યાર સુધીમાં 3,533 જાગૃતિ કાર્યક્રમો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે, જેનો લાભ 318,575 લોકોને મળ્યો છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય આયુષ દવાઓની ગુણવત્તા પર દેખરેખ રાખવાનો, ભ્રામક જાહેરાતો અટકાવવાનો, ગ્રાહક સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનો અને અપ્રમાણિત દાવાઓનો ફેલાવો અટકાવવાનો છે.
આયુષ મંત્રાલય આયુષ ઉત્પાદનો માટે વિવિધ પ્રમાણપત્ર યોજનાઓને પણ પ્રોત્સાહન આપી રહ્યું છે, જેમાં WHO માર્ગદર્શિકા અનુસાર ફાર્માસ્યુટિકલ પ્રોડક્ટ સર્ટિફિકેશન અને ક્વોલિટી કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા ઓફર કરાયેલ ગુણવત્તા પ્રમાણપત્ર યોજનાઓનો સમાવેશ થાય છે.
AOGUSY યોજના 2021-22 થી 2025-26 સુધીના પાંચ વર્ષ માટે ₹122 કરોડના કુલ બજેટ સાથે લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આયુષ ફાર્મસીઓ અને દવા પરીક્ષણ પ્રયોગશાળાઓને ઉચ્ચ ગુણવત્તાના ધોરણો સુધી અપગ્રેડ કરવાનો છે.
વધુ વાંચો: ભારતને વૈશ્વિક ક્વોન્ટમ સુપરપાવર બનાવવા માટે એક રોડમેપ રજૂ કરાયો
