‘NDA’ અને ‘I-N-D-I-A’ સામે માયાવતી ઉભો કરશે પડકાર, ત્રીજો મોરચો ઉભો કરવાની કવાયત શરૂ કરી
નવી દિલ્હીઃ દેશમાં 2024માં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. ચૂંટણી પહેલા બે મોટા ગઠબંધન એનડીએ અને ‘I-N-D-I-A’ સિવાય ત્રીજા મોરચાને લઈને પણ ચર્ચા ચાલી રહી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જે પાર્ટીઓ હજુ સુધી આ બંને ગઠબંધન સાથે નથી ગઈ તે આ મોરચામાં સામેલ થઈ શકે છે. બસપા સુપ્રીમો માયાવતી ન તો ભાજપના નેતૃત્વમાં એનડીએમાં છે અને ન તો તે વિપક્ષી ગઠબંધનનો ભાગ છે. આવી સ્થિતિમાં એવું અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે કે, માયાવતી આ નવી ફોર્મ્યુલાને ગ્રાઉન્ડ લેવલ પર લાવવા માટે કામ કરી રહી છે. માયાવતીએ હાલમાં જ રાજસ્થાનમાં આ વર્ષના અંતમાં યોજાનારી ચૂંટણીમાં તેમની પાર્ટીને મેદાનમાં ઉતારવાની જાહેરાત કરી છે. આ સાથે એવું પણ માનવામાં આવે છે કે, BSP ઓવૈસીની પાર્ટી AIMIMને ત્રીજા મોરચામાં પોતાની સાથે રાખી શકે છે.
બહુજન સમાજ પાર્ટી (BSP) માટે આ કોઈ નવી વાત નથી. રાજકીય વાતાવરણમાં આવી અનેક સ્થિતિઓ આવી છે જ્યારે માયાવતીએ અલગ ગઠબંધન કરીને આખી રાજકીય રમત બદલી નાખી છે. 38 વર્ષ પહેલા 1984માં બનેલી BSPએ વર્ષ 2007માં ઉત્તર પ્રદેશમાં જંગી બહુમતી મેળવી અને યુપીમાં એકલા હાથે સરકાર બનાવી હતી. આ પછી ઘણા એવા પ્રસંગો આવ્યા જ્યારે માયાવતીની પાર્ટી પણ કિંગમેકર બની. ઉત્તર પ્રદેશમાં જ્યારે રામજન્મભૂમિ વિવાદ થયો હતો, ત્યારબાદ ભાજપને રાજ્યની સત્તા ગુમાવવી પડી હતી. બસપાએ જ 1993ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સમાજવાદી પાર્ટી સાથે ગઠબંધન કરીને ઉત્તર પ્રદેશમાંથી ભાજપને જડમૂળથી ઉખેડી નાખ્યું હતું. 1993માં ઉત્તર પ્રદેશમાં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં BSPને 55 બેઠકો મળી હતી અને BSP 67 બેઠકો પર વિજયી બની હતી.
માયાવતીની પાર્ટી આજ સુધી લગભગ તમામ પાર્ટીઓ સાથે ગઠબંધન કરી ચુકી છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં 1996ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં BSP પણ દેશની સૌથી જૂની પાર્ટી કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધનમાં હતી. જો કે આ ચૂંટણીમાં માયાવતીને સીટોની દૃષ્ટિએ ફાયદો થયો ન હતો, પરંતુ બસપાની વોટ ટકાવારીમાં ઘણો વધારો થયો હતો. બસપાને આ ચૂંટણીમાં 66 સીટો મળી અને 28 ટકા વોટ શેર મળ્યો હતો. 1997ની ચૂંટણીમાં BSPએ ભાજપ સાથે મળીને સરકાર બનાવી હતી.
લોકસભા ચૂંટણીની વાત કરીએ તો 2009ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં BSPને કુલ 20 બેઠકો મળી હતી. જ્યારે તે સમયે ભાજપને ઉત્તર પ્રદેશમાંથી માત્ર 10 બેઠકો મળી હતી. જો કે તે પછી 2014ની ચૂંટણીમાં પાર્ટી ચોક્કસપણે શૂન્ય થઈ ગઈ હતી, પરંતુ છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટી 10 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. રાજ્યમાં સમાજવાદી પાર્ટીને માત્ર પાંચ બેઠકો મળી છે. હવે આવી સ્થિતિમાં ચર્ચા એ છે કે, બસપા તેના પરંપરાગત દલિત મતદારો સાથે મુસ્લિમ મતદારોને એકસાથે લાવીને એક અલગ સમીકરણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જેના માટે તે AIMIM પાર્ટીના વડા ઓવૈસી સાથે ગઠબંધન કરી શકે છે. તેમજ, BSP ત્રીજા મોરચા માટે તે તમામ પક્ષોને સાથે લાવી શકે છે જે એનડીએ અને ભારતના જોડાણમાં સામેલ નથી. આવી સ્થિતિમાં જો ત્રિશંકુ સંસદની સ્થિતિ હશે તો આ મોરચો મહત્વની ભૂમિકામાં જોવા મળશે.
