નવી દિલ્હીઃ 1 એપ્રિલ, 2023થી ભારતમાં વાહનોના ઘણા નિયમો અને ધોરણોમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. હવે વાહનોએ વધુ કડક BS-6 ફેઝ 2 ઉત્સર્જન ધોરણોનું પાલન કરવું પડશે. 1 એપ્રિલથી અમલમાં આવેલા નવા ધોરણો હેઠળ સૌથી મોટો ફેરફાર રિયલ ડ્રાઇવિંગ એમિશન નોર્મ્સ એટલે કે RDE અંગે કરવામાં આવ્યો છે. BS-VI ના પ્રથમ તબક્કામાં, વાહનોનું ઉત્સર્જન સ્તર માત્ર લેબમાં પરીક્ષણ કરીને નક્કી કરવામાં આવે છે. પરંતુ હવે નવા નિયમો અનુસાર, વાહનોને રિયલ ટાઇમ ડ્રાઇવિંગની સ્થિતિમાં પણ નિર્ધારિત ઉત્સર્જન મર્યાદાનું પાલન કરવું પડશે. નવા નિયમો હેઠળ, ઉત્સર્જન તપાસવા માટે હવે વાહનોમાં OBD 2 સ્કેનર લગાવવામાં આવી રહ્યા છે.
OBD એટલે ઓન-બોર્ડ ડાયગ્નોસ્ટિક, તે એક ડાયગ્નોસ્ટિક ડિવાઇસ છે, જે કાર અથવા બાઇકની અંદર ચાલી રહેલી સમસ્યાને શોધી કાઢે છે જેવી રીતે ડૉક્ટરો માનવ શરીરમાં ચાલી રહેલી સમસ્યાને શોધી કાઢે છે. OBD ખાસ કરીને વાહનના ECU (એન્જિન કંટ્રોલ યુનિટ) પાસેથી માહિતી લે છે.
જો કે હવે નવા વાહનોમાં OBD સ્કેનર આપવામાં આવી રહ્યું છે, પરંતુ જૂના વાહનોમાં આ ઉપકરણ આપવામાં આવ્યું ન હતું. કોઈપણ વ્યક્તિ OBD ઉપકરણથી તેમના વાહનના સ્વાસ્થ્ય વિશે માહિતી મેળવી શકે છે. 1 એપ્રિલ 2023 થી વેચાતા તમામ વાહનોમાં આ ઉપકરણને ઇન્સ્ટોલ કરવું ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે.
OBD સ્કેનર ફ્યુઝ બોક્સની નજીક આપવામાં આવેલા સોકેટમાં ઇન્સ્ટોલ કરેલું છે, આ સોકેટ દરેક વાહનમાં અલગ-અલગ હોય છે. OBD સ્કેનરથી ડેટા વાંચવા માટે વિવિધ પ્રકારના ઉપકરણો આવે છે. કેટલાક OBD બ્લૂટૂથ દ્વારા ફોન સાથે કનેક્ટ થાય છે, જ્યારે કેટલાક Wi-Fi ને પણ સપોર્ટ કરે છે.
વાહનની માહિતી જેમ કે ઝડપ, પ્રવેગક, સફર, માઇલેજ, શીતકનું તાપમાન અથવા વાહનના કોઈપણ ભાગમાં ખામી કે જે પણ રીડિંગ યુનિટ સાથે OBD ઉપકરણ જોડાયેલ છે તે શોધી શકાશે. OBD 2 સ્કેનર દ્વારા વાહનના વાસ્તવિક સમયના ઉત્સર્જનને પણ શોધી શકાય છે. જલદી કોઈપણ ખામી સર્જાય છે, તેની માહિતી વાસ્તવિક સમયમાં ઉપલબ્ધ થશે, અને તમે તેને જાતે અથવા સેવા કેન્દ્રની મુલાકાત લઈને સુધારી શકશો.
જૂના વાહનમાં OBD ઉપકરણ પણ ઇન્સ્ટોલ કરી શકો છો. આ ઉપકરણ વર્ષ 2010 પહેલા કારમાં કામ કરતું નથી. જો તેમાં પોર્ટ હશે તો પણ OBD તેને સપોર્ટ કરશે નહીં. બજારમાં વિવિધ વાહનો માટે OBD સ્કેનર 500 થી 1500 રૂપિયામાં મળશે.
(PHOTO-FILE)
