દિલ્હીઃ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 5મી જાન્યુઆરી, 2015ના રોજ અફોર્ડેબલ એલઈડી દ્વારા ઉન્નત જ્યોતિ (ઉજાલા – અફોર્ડેબલ એલઈડી દ્વારા ઉન્નત જ્યોતિ) લોન્ચ કરી હતી. ટૂંકા ગાળામાં, આ કાર્યક્રમ વિશ્વનો સૌથી મોટો બિન-સબસિડી વિનાનો સ્વદેશી લાઇટિંગ પ્રોગ્રામ બની ગયો હતો. વર્ષ 2014 માં, UJALA યોજના LED બલ્બની કિંમત ઘટાડીને 70-80 રૂપિયા પ્રતિ બલ્બ કરવામાં આવી હતા.. આ કાર્યક્રમને કારણે ઊર્જાની મોટી બચત પણ થઈ હતી. વર્તમાન સમય સુધી, પ્રતિ કલાક 47,778 મિલિયન kWh ની વાર્ષિક ઊર્જા બચત થઈ છે. આ ઉપરાંત, 9,565 મેગાવોટની મહત્તમ માંગને માફ કરવામાં આવી હતી અને 386 મિલિયન ટન CO2 (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ) કાપવામાં આવ્યો હતો. સમગ્ર દેશમાં ઉજાલા યોજના અંતર્ગત અત્યાર સુધીમાં 36.78થી વધુ LED લાઇટનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે.
ઉજાલાને યોજનાને પગલે લોકોના ઘરોના વાર્ષિક વીજ બિલમાં ઘટાડો થયો છે. આ કાર્યક્રમ હેઠળ, સરકારે પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરી છે અને માલ અને સેવાઓની ઈ-પ્રોક્યોરમેન્ટ દ્વારા સ્પર્ધાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. પરિણામે, ટ્રાન્ઝેક્શન ખર્ચ અને સમય ઓછો થયો છે અને પ્રક્રિયા પહેલા કરતા વધુ કાર્યક્ષમ છે. ઉજાલા યોજનાને કારણે LED બલ્બની કિંમતમાં 85 ટકા સુધીનો ઘટાડો થયો છે. આ કારણે બિડર્સની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, ઉત્પાદનની ગુણવત્તામાં સુધારો થયો છે અને ગ્રાહકોને વધુ સારી પસંદગીઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી છે. વધતી જતી ઔદ્યોગિક સ્પર્ધા અને જથ્થાબંધ પ્રાપ્તિ સાથે, EESL એ એક અનન્ય પ્રાપ્તિ વ્યૂહરચના અપનાવી છે, જેના પરિણામે જાણીતા લાભો મળ્યા છે. આ હવે ઉજાલા પ્રોગ્રામની યુએસપી બની ગઈ છે.
આ યોજનાને પગલે LEDsનું સ્વદેશી ઉત્પાદન દર મહિને એક લાખથી વધીને 40 મિલિયન પ્રતિ માસ થયું છે. આ કાર્યક્રમે ભારતની ટોચની મેનેજમેન્ટ સંસ્થાઓનું પણ ધ્યાન ખેંચ્યું છે. તે હવે ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટ (IIM), અમદાવાદ ખાતે લીડરશિપ કેસ સ્ટડીનો ભાગ બની ગયો છે. આ સિવાય તેને હાર્વર્ડ બિઝનેસ સ્કૂલના અભ્યાસક્રમમાં સામેલ કરવા પર પણ વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે.
