નવી દિલ્હીઃ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયાએ બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જની પેટાકંપની ઈન્ડિયન ક્લિયરિંગ કોર્પોરેશન પર સાયબર સુરક્ષા અને સિસ્ટમ ઓડિટ સંબંધિત ધોરણોનું પાલન ના કરવા બદલ 5.05 કરોડનો દંડ ફટકાર્યો છે. સેબીએ ડિસેમ્બર 2022 અને જુલાઈ 2023 વચ્ચે ICCLનું નિરીક્ષણ કર્યું અને બાદમાં ઓક્ટોબર 2024માં ‘કારણ દર્શક’ નોટિસ જાહેર કરી.
તારણોની સમીક્ષા કર્યા પછી, બજાર નિયમનકારે ICCLની કામગીરીમાં અનેક ઉલ્લંઘનો કર્યા હોવાનું શોધ્યું. આ ઉલ્લંઘનમાં એક મુખ્ય ઉલ્લંઘન એ હતું કે ICCLએ તેના મેનેજમેન્ટ અથવા બોર્ડ તરફથી કોઈ ટિપ્પણી કર્યા વિના તેનો નેટવર્ક ઓડિટ રિપોર્ટ SEBIને સુપરત કર્યો હતો.
નિયમો મુજબ, ઓડિટ રિપોર્ટની સમીક્ષા પહેલા માર્કેટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સંસ્થાઓના ગવર્નિંગ બોર્ડ દ્વારા કરાવી આવશ્યક છે અને ઓડિટ પૂર્ણ થયાના એક મહિનાની અંદર સેબીને સુપરત કરતા પહેલા તેમનો પ્રતિસાદ સામેલ કરવો આવશ્યક છે.
સેબીએ એ પણ શોધી કાઢ્યું કે ICCL એ સોફ્ટવેર વર્ગીકરણ સહિત IT સંપત્તિઓની અદ્યતન ઇન્વેન્ટરી જાળવી રાખી નથી. ICCL વર્ષમાં બે વાર સાયબર ઓડિટ કરાવતું હોવા છતાં, આ ઓડિટમાં ઉઠાવવામાં આવેલા મુદ્દાઓ સમયસર ઉકેલાયા ન હતા. બીજો મોટો ભંગ ICCL ની આપત્તિ પુનઃપ્રાપ્તિ પ્રણાલીનો હતો. સેબીના માર્ગદર્શિકા મુજબ પ્રાથમિક ડેટા સેન્ટર અને ડિઝાસ્ટર રિકવરી સાઈટ વચ્ચે એક-થી-એક મેચ જરૂરી છે, પરંતુ ICCL આ સુનિશ્ચિત કરવામાં નિષ્ફળ ગયું.
સેબીના અર્ધ-ન્યાયિક અધિકારી જી રામરે આદેશ પસાર કરતી વખતે બજાર માળખાગત સંસ્થાઓ પર ડૉ. બિમલ જાલાન સમિતિના 2010ના અહેવાલનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. નિયમનકારે ICCLને 45 દિવસની અંદર દંડ ચૂકવવાનો નિર્દેશ આપ્યો. “આ સંસ્થાઓ દેશના નાણાકીય વિકાસ માટે પ્રણાલીગત રીતે મહત્વપૂર્ણ છે અને સિક્યોરિટીઝ માર્કેટ માટે આવશ્યક માળખાગત સુવિધા તરીકે સેવા આપે છે.
આ સંસ્થાઓને સામૂહિક રીતે માર્કેટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્સ્ટિટ્યુશન્સ (MII) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેથી, તેઓ ‘મહત્વપૂર્ણ આર્થિક માળખાગત સુવિધા’ છે. તાજેતરના નાણાકીય કટોકટીએ આર્થિક સ્થિરતા માટે નાણાકીય સંસ્થાઓનું મહત્વ દર્શાવ્યું છે,” સમિતિના અહેવાલમાં જણાવાયું છે.