ભારતમાં ભોજન પછી કંઈક મીઠું અથવા માઉથ ફ્રેશનર ખાવાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવી છે. મોટાભાગના ભારતીય ઘરોમાં ભોજન પછી વરિયાળી, ખાંડ અથવા એલચી ખાવાની રીત સામાન્ય છે. તેનો હેતુ ફક્ત સ્વાદ વધારવાનો જ નહીં, પરંતુ પાચન સુધારવાનો પણ હોય છે. એલચી તેના શાહી સ્વાદ, સુગંધ અને ઔષધીય ગુણધર્મોને કારણે “મસાલાની રાણી” તરીકે ઓળખાય છે.
એલચીનો ઉપયોગ પ્રાચીન કાળથી આરોગ્ય માટે કરવામાં આવ્યો છે. આયુર્વેદિક ગ્રંથોમાં એલચીના અર્કને અનેક ઉપચાર અને દવાઓમાં ઉપયોગી ગણાવવામાં આવ્યો છે. ભોજન પછી એલચી ચાવવી માત્ર મોઢાની દુર્ગંધ દૂર કરવા માટે જ નહીં, પણ મૌખિક સ્વચ્છતા જાળવવા માટે પણ ફાયદાકારક છે. એલચીમાં રહેલા સુગંધિત તેલ મોઢાના બેક્ટેરિયા સામે લડીને શ્વાસને તાજગી આપે છે અને લસણ-ડુંગળી જેવી ગંધ દૂર કરે છે.
પાચન માટે પણ એલચી ઉત્તમ માનવામાં આવે છે. તેમાં રહેલા સિનોલ અને અન્ય તત્ત્વો પાચન ઉત્સેચકોને સક્રિય કરે છે, જેના કારણે ગેસ, એસિડિટી અને પેટ ફૂલવાની સમસ્યામાં રાહત મળે છે. તે પેટના સ્નાયુઓને શાંત કરીને ભારે ભોજન પછી થતું બળતરું અને ભારેપણું ઘટાડે છે. એલચીમાં રહેલા એન્ટીઓક્સિડન્ટ્સ શરીરમાંથી ઝેરી તત્વો દૂર કરવામાં મદદ કરે છે અને લીવર તથા કિડનીનું કાર્ય સુધારે છે.
નિયમિતપણે એલચી ચાવવાથી પાચન સુધરે છે, શરીર શુદ્ધ થાય છે અને ઊર્જા જાળવાય છે. તે ઉપરાંત, એલચીનો હળવો મીઠો અને સુગંધિત સ્વાદ ખાંડની ઈચ્છા ઘટાડે છે અને મનને શાંત રાખે છે. આ કારણે તણાવ કે કંટાળામાં વધુ પડતું ખાવાનું મન થતું નથી. આ રીતે, ભોજન પછીની આ નાની પરંતુ સ્વાદિષ્ટ આદત ફક્ત મોઢાની તાજગી પૂરતી નહીં, પરંતુ આરોગ્ય માટે પણ એક કુદરતી અને અસરકારક ઉપાય છે.