નવી દિલ્હીઃ ભારત અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) વચ્ચેના વ્યાપારિક સંબંધો સતત મજબૂત થઈ રહ્યા છે. વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, છેલ્લા બે વર્ષમાં ભારત-યુએઈ દ્વિપક્ષીય વેપાર લગભગ બમણો થઈને $83.7 બિલિયન થયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં આ વેપાર 43.3 બિલિયન ડોલરનો હતો જે 2023-24માં ઝડપથી વધવાની અપેક્ષા છે. મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં એપ્રિલથી ડિસેમ્બર 2023 સુધી આ વેપાર માત્ર 9 મહિનામાં $71.8 બિલિયન સુધી પહોંચી ગયો છે. આ વ્યવસાયમાં સ્માર્ટફોન એક મહત્વપૂર્ણ ઉત્પાદન તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં UAEમાં $2.57 બિલિયનના સ્માર્ટફોનની નિકાસ કરવામાં આવી હતી.
ભારત અને યુએઈ વચ્ચેનો વ્યાપક આર્થિક ભાગીદારી કરાર 1 મે, 2022 ના રોજ અમલમાં આવ્યો. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી અને યુએઈના રાષ્ટ્રપતિ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદ અલ નાહ્યાન વચ્ચે વર્ચ્યુઅલ સમિટ દરમિયાન આ કરાર થયો હતો. આ કરારનો ઉદ્દેશ્ય બંને દેશોના વેપારને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને અર્થતંત્રને મજબૂત બનાવવાનો હતો. CEPA અમલમાં આવ્યા પછી, ભારત-UAE વેપારનો વ્યાપ હવે ફક્ત તેલ પૂરતો મર્યાદિત રહ્યો નહીં. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં તેલ સિવાયનો વેપાર 57.8 બિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે, જે કુલ વેપારના અડધાથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે. સરકારનો ઉદ્દેશ્ય 2030 સુધીમાં આ બિન-તેલ વેપારને $100 બિલિયન સુધી લઈ જવાનો છે.
ભારતની તેલ સિવાયની નિકાસમાં પણ નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં તે 27.4 બિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે, જે સરેરાશ 25.6% વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. આમાં, રિફાઇન્ડ ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદનો અને રત્નો અને ઝવેરાત ઉપરાંત, ઇલેક્ટ્રિકલ મશીનરી, બોઇલર, જનરેટર, રિએક્ટર અને કાર્બનિક-અકાર્બનિક રસાયણોએ મુખ્ય યોગદાન આપ્યું. CEPA અમલમાં આવ્યા પછી, બંને દેશોની સરકારો વેપાર અવરોધોને દૂર કરવા માટે વારંવાર બેઠકો યોજી રહી છે. વેપાર સંબંધિત મુદ્દાઓના ઉકેલ માટે ગુડ્સ ટ્રેડ કમિટી ઘણી વખત મળી છે.
આ ઉપરાંત, કસ્ટમ પ્રક્રિયાઓ, વેપાર સુવિધા અને સેવા વેપાર અંગે પણ નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ દુબઈમાં “ભારત માર્ટ” પહેલ શરૂ કરી હતી જે ભારતીય ઉત્પાદકો માટે વૈશ્વિક બજારોમાં તેમના ઉત્પાદનો પ્રદર્શિત કરવા માટે એક મુખ્ય પ્લેટફોર્મ બનશે. આ કરારનો સૌથી મોટો લાભાર્થી MSME (નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો) છે. આનાથી નાના વ્યવસાયોને નવી શક્યતાઓ મળી છે, જેનાથી રોજગારીની તકોમાં વધારો થયો છે અને બંને દેશો વચ્ચે આર્થિક સહયોગને નવી ઊંચાઈએ લઈ જવામાં આવ્યો છે.