દિવ કે જે પ્રવાસીઓ માટે સૌથી વધારે પ્રિય સ્થળ છે, વાંચો તેનો ઈતિહાસ
સૂર્ય, રેતી અને સમુદ્રનું એક સુંદર મિશ્રણ જે એવી ધન્ય ધરતીની શોધવાળા લોકો માટે દીવ એક ભગવાનની અમૂલ્ય ભેટ છે. દીવ વિશ્વનું અવિશ્વસનીય સ્થળ છે જે કંટાળાજનક સ્થિતિમાથી થોડા સમય માટે હળવા થઈ શકે છે અને જાગૃત અવસ્થામાં પ્રકૃતિનું સંગીત સાંભળી શકે છે. અરબી સમુદ્ર દ્વારા લપાયેલા ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર દ્વીપકલ્પની દક્ષિણ બાજુએ આવેલો આ શાનદાર નાનો ટાપુ જે મંદ હવા, સુંદરતા અને શાંતિનું મનોહર ચિત્ર દર્શાવે છે. દીવ એ અરબી સમુદ્રમાં આવેલો એક મનોહર ટાપુ છે, જે ગુજરાતનાં કાઠિયાવાડ દ્વીકલ્પીયના દક્ષિણના કિનારે આવેલું છે. દીવ જિલ્લાનો એક ભાગ મુખ્ય ભૂમિ પર છે જેનું નામ ઘોઘલા છે. સિમ્બર તરીકે ઓળખાતો દીવનો એક નાનો ભાગ 25 કિ.મી.ના અંતરે આવેલો છે. દીવ જે ગુજરાતમાંથી દાખલ થઈ શકાય છે.
તે દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં એક સૌથી પ્રખ્યાત રજા માણવાનું સ્થળ છે. 40 ચો.કિ.મી. ક્ષેત્રફળની અંદર આ સુંદર શહેરમાં તે બધું છે જે પર્યટકને આમંત્રિત કરે મંદ પવન, મુલાયમ રેતી, સમુદ્રનું જળ ઐતિહાસિક સ્મારકો, નાળિયેરીની ઝાડી અને વિદેશી સમુદ્રી ભોજન માટે જુએ છે.
દીવ જિલ્લાના દસ્તાવેજી ઇતિહાસની શરૂઆત મૌર્ય શાસનથી થાય છે સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યએ સૌરાષ્ટ્ર ઉપર પોતાનું વર્ચસ્વ વધાર્યું હતું અને પુષ્પગુપ્તને જૂનાગઢની નજીક ગિરનાર ગામમાં મુખ્યાલય સ્થાપી સૌરાષ્ટ્ર પ્રાંતના રાજ્યપાલ તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા. યવનરાજ તુષપ્પાએ સૌરાષ્ટ્ર ઉપર સમ્રાટ અશોકના રાજ્યપાલ તરીકે શાસન કર્યું. સમ્રાટ અશોકે ધવમરાખીતો નામના યવન થેરોને દીવ સહિત પશ્ચિમ દરિયાકાંઠે ધર્મ પ્રચારક તરીકે મોકલ્યો હતો. તેમના પૌત્ર સંપ્રતિએ ઉજ્જૈનથી સૌરાષ્ટ્ર પર શાસન કર્યું હોવાનું લાગે છે. તેમણે જૈન ધર્મનો પ્રચાર કર્યો અને અનેક જૈન મંદિરોનું નિર્માણ કર્યું. દીવની જૈન પરંપરાઓ આ સમયગાળાની હોય એવું લાગે છે.
જીલ્લો ભારત-ગ્રીક રાજા યુક્રાટીડેસ,મીનેંદર અને પહેલી સદી ઈસા પૂર્વના એપોલોડોટ્સ બીજાના શાસન હેઠળ લાગે છે. પહેલી સદી ઈસા પૂર્વ થી 150 વર્ષ સુધી કોઈ ઐતિહાસિક માહિતી ઉપલબ્ધ નથી. લગભગ ઈસા પૂર્વ થી પહેલી સદી દરમિયાન જીલ્લામાં ક્ષત્રપો દ્વારા શાસન કરવામાં આવ્યું હોય તેમ લાગે છે જેમણે સૌરાષ્ટ્ર સહિત ભારતના પશ્ચિમ ભાગ પર તેમનું શાસન સ્થાપિત કર્યું હતું. આવતા હજાર વર્ષથી વધુ સમય સુધી, દીવ ગુજરાત સહિત પશ્ચિમ ભારતમાં શાસન કરનારા રાજવંશના રજવાડાઓનો ભાગ બન્યો.
સોમનાથ પાટણના વજા વંશના શાસકના છેલ્લા રાજાએ પંદરમી સદીના પ્રથમ દાયકામાં દીવ પર શાસન કર્યું. ત્યારબાદ, દીવ ગુજરાતના મુસ્લિમ સુલ્તાનોના નિયંત્રણમાં આવ્યું, જેમણે દીવની આગામી દોઢ સદીઓ સુધી શાસન કર્યું હતું. 1535 ની શરૂઆતમાં પોર્ટુગીઝ ગવર્નર ડી કુન્હાએ દીવ શહેર પર ચડાઈ કરવા તત્પરતા બતાવી એ અભિયાનની આગેવાની કરી હતી, પરંતુ સુલતાન દ્વારા તેનો પરાજય થયો હતો. જોકે તે સમયગાળા દરમિયાન ગુજરાતના સુલતાન બહાદુર શાહનું રાજ્ય મોગલના આક્રમણથી કચડાઈ ગયું. એક તરફ મોગલ રાજા હુમાયુના દબાણથી દીવના દરવાજા પર પોર્ટુગીઝોના દબાણથી બહાદુર શાહે 25 ઑક્ટોબર, 1535 ના રોજ નુનો દા કુન્હા સાથે સંધિ કરી હતી, જે બહાદુર શાહને જમીન અને સમુદ્ર માર્ગ દ્વારા તેના દુશ્મન સામે મદદ કરવા સંમત થયા હતા. બદલામાં તેમને દીવ ખાતે કિલ્લો બાંધવાની મંજૂરી મળી અને બંદરમાં આ હેતુ માટે એક જગ્યા આપવામાં આવી. મોગલનો ખતરો ટળી જતાં ગુજરાતના શાહે પોર્ટુગીઝોને કિલ્લો બનાવવાની મંજૂરી આપવાની પોતાની ભૂલનો અહેસાસ કર્યો. છેવટે, દીવને પોર્ટુગીઝોએ 1546 માં જીતી લીધું, જેણે દીવમાં 1961 સુધી શાસન કર્યું. 19 ડિસેમ્બર 1961 ના દિવસે પોર્ટુગીઝના શાસનમાંથી મુક્તિ મળી; કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશનો એક ભાગ મળ્યા પછી ભારત સરકાર હેઠળ ગોવા, દમણ અને દીવ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશનો એક ભાગ બન્યો અને 30મી મે, 1987 ના રોજ ગોવા એક રાજ્ય બન્યું ત્યારે દમણ અને દીવ એક અલગ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બન્યા.
