ભારતીયો પ્રોટીન માટે સૌથી વધુ શું ખાય છે? સર્વેમાં થયો ખુલાસો
દેશમાં સ્વાસ્થ્ય જાગૃતિ વધવાની સાથે, હવે લોકો ફક્ત સ્વાદને જ નહીં, પણ સ્વાસ્થ્યને પણ મહત્વ આપવા લાગ્યા છે. ખાસ કરીને દેશભરમાં પ્રોટીન પ્રત્યે જાગૃતિ વધી રહી છે. શહેરી વિસ્તારો હોય કે ગ્રામીણ વિસ્તારો. લોકો હવે પ્રોટીનના સેવન પ્રત્યે વધુ સભાન બન્યા છે. પ્રોટીન, જે શરીર નિર્માણથી લઈને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા સુધી દરેક વસ્તુ માટે જરૂરી માનવામાં આવે છે. હવે તેણે ભારતીયોની થાળીમાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન બનાવ્યું છે. આ વાત અમારા દ્વારા નહીં પરંતુ NCO (રાષ્ટ્રીય સંતોષ કાર્યાલય) દ્વારા કરવામાં આવેલા ઘરગથ્થુ વપરાશ ખર્ચ સર્વે (HCES) 2022-23ના સર્વેમાં બહાર આવી છે. પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે જ્યારે પ્રોટીનની વાત આવે છે, ત્યારે ભારતના સામાન્ય લોકો સૌથી વધુ શું ખાવાનું પસંદ કરે છે? શું દેશના લોકો ઈંડા, દૂધ કે કઠોળ પર આધાર રાખે છે કે ચિકન-મટન જેવી માંસાહારી વસ્તુઓને મહત્વ આપે છે? તમને જણાવી દઈએ કે આ સર્વે વર્ષ 2022 થી 2023 અને 2023 થી 2024 દરમિયાન કરવામાં આવ્યો છે.
• ભારતીય લોકો પ્રોટીન માટે સૌથી વધુ શું ખાય છે?
તાજેતરમાં જાહેર થયેલા ઘરગથ્થુ વપરાશ ખર્ચ સર્વે 2022-23 ના આંકડા ચોંકાવનારા છે. તેમાં જણાવાયું છે કે દેશમાં સૌથી વધુ પ્રોટીન અનાજમાંથી લેવામાં આવી રહ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ગ્રામીણ ભારતમાં લગભગ 4647% અને શહેરી વિસ્તારોમાં લગભગ 39% પ્રોટીન અનાજમાંથી મળી રહ્યું છે. જોકે, છેલ્લા દાયકાની સરખામણીમાં આ આંકડામાં ઘટાડો થયો છે. ગ્રામીણ ભારતમાં લગભગ 14% અને શહેરી ભારતમાં લગભગ 12% ઘટાડો થયો છે. આમ છતાં, ઘઉં, ચોખા અને અન્ય અનાજ હજુ પણ પ્રોટીનની દ્રષ્ટિએ ભારતીય પ્લેટોમાં સૌથી વધુ યોગદાન આપી રહ્યા છે.
• ગ્રામીણ અને શહેરી લોકો પ્રોટીન માટે શું ખાય છે?
સર્વે વિશે વાત કરતાં, સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું છે કે પ્રોટીન માટે, લોકો તેમના આહારમાં અનાજ, કઠોળ, દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનો, ઈંડા, માછલી અને માંસ જેવી વસ્તુઓનો સમાવેશ કરી રહ્યા છે. આ સમય દરમિયાન એ સ્પષ્ટપણે જોવા મળ્યું કે અનાજ હજુ પણ પ્રોટીનનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત છે. ગ્રામીણ ભારતમાં કુલ પ્રોટીન વપરાશના લગભગ 46-47% અનાજમાંથી આવે છે, જ્યારે શહેરી ભારતમાં આ હિસ્સો લગભગ 39% છે. બંને વર્ષોમાં આ વલણ લગભગ સમાન રહ્યું છે, જે દર્શાવે છે કે આજે પણ આપણા દેશના લોકો માટે અનાજ પ્રોટીનનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે.
• ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ કેટલું વધ્યું છે?
જો આપણે પ્રોટીનના પ્રમાણ વિશે વાત કરીએ, તો તાજેતરના વર્ષોમાં ભારતમાં તેનો ગ્રાફ વધ્યો છે. ઘરગથ્થુ વપરાશ ખર્ચ સર્વેક્ષણના ડેટા અનુસાર, 2022 સુધીમાં, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં એક વ્યક્તિ દરરોજ લગભગ 62 ગ્રામ પ્રોટીન લેતો હતો. પરંતુ હવે આ આંકડો 66 ગ્રામથી વધુ થઈ ગયો છે. આનો અર્થ એ છે કે ગામડાઓમાં લોકોની થાળીમાં પોષણ પ્રત્યે જાગૃતિ વધી છે અને તેઓ પહેલા કરતાં વધુ પ્રોટીનયુક્ત વસ્તુઓ જેમ કે કઠોળ, દૂધ, ઈંડા અથવા અન્ય વસ્તુઓનો સમાવેશ કરી રહ્યા છે.
જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં પણ પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધ્યું છે. સર્વે મુજબ, જ્યારે 2022 માં એક શહેરી વ્યક્તિ દરરોજ લગભગ 63.2 ગ્રામ પ્રોટીન લેતો હતો, 2023-24 સુધીમાં તે વધીને 69.9 ગ્રામ થઈ ગયો છે. એટલે કે, શહેરી વિસ્તારોમાં પ્રોટીનનું સેવન લગભગ 7 ગ્રામ વધ્યું છે. આના પરથી તમે અનુમાન લગાવી શકો છો કે શહેરી વિસ્તારોના લોકો આરોગ્ય જાગૃતિ, જીમ, ફિટનેસ કલ્ચર અને પ્રોટીન સપ્લિમેન્ટ્સ પ્રત્યે જાગૃત થઈ રહ્યા છે અને પ્રોટીનને તેમના આહારનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનાવી રહ્યા છે. એકંદરે, ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં પ્રોટીનના સેવનમાં સકારાત્મક ફેરફારો જોવા મળી રહ્યા છે.
