Cyclone Biparjoy: જ્યારે વાવાઝોડું આવે છે,ત્યારે તે તેની સાથે ભૂકંપ કેમ લાવે છે?, ભૂકંપ અને વાવાઝોડા વચ્ચે શું છે સંબંધ ?અહીં જાણો
અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાતી તોફાન બિપરજોયએ ભયંકર સ્વરૂપ ધારણ કર્યું છે. 15 જૂને એટલે કે આજરોજ બિપરજોય ગુજરાતના કચ્છ અને પાકિસ્તાનના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં લેન્ડફોલ કરવા જઈ રહ્યું છે. ગુજરાતના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં ભારે તારાજી સર્જાવાની શક્યતા છે, જેના કારણે આ વિસ્તારના લોકો ભયના છાયામાં જીવી રહ્યા છે. બુધવારે સાંજે કચ્છમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા.સાંજે 5.05 મિનિટે આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર ભૂકંપની તીવ્રતા 3.5 નોંધવામાં આવી હતી તેમજ અહીંના લોકોમાં ડર જોવા મળ્યો હતો.
આ પહેલા સાંજે 4.15 મિનિટે જમ્મુ-કાશ્મીરના કિશ્તવાડમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. આના એક દિવસ પહેલા મંગળવારે બપોરે દિલ્હી-એનસીઆરમાં ભૂકંપના જોરદાર આંચકા અનુભવાયા હતા. તેની અસર જમ્મુ-કાશ્મીર, ચંદીગઢ સહિત અનેક શહેરોમાં જોવા મળી હતી. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે જ્યારે વાવાઝોડું આવે છે ત્યારે તે ભૂકંપ શા માટે લઈને આવે છે? આવું કેમ થાય છે અને ભૂકંપ અને તોફાન વચ્ચે શું સંબંધ છે?
જે રીતે આબોહવા બદલાઈ રહી છે અને ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ગતિવિધિઓમાં પરિવર્તન જોવા મળી રહ્યું છે. જેના કારણે આ તોફાન અને ભૂકંપ એક સાથે આવી રહ્યા છે. ભારતીય ઉપખંડમાં મહાસાગરો સતત ગરમ થઈ રહ્યા છે. જેના કારણે અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાતોની સંખ્યા વધી રહી છે અને તે વધુ ઘાતક બની રહી છે. હાલમાં જ ન્યુઝીલેન્ડમાં વાવાઝોડાને કારણે પૂર આવ્યું હતું અને ત્યારબાદ ભૂકંપના આંચકા જોવા મળ્યા હતા, ત્યારથી, સંશોધકો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે કે શું હવામાન અને હળવા ભૂકંપ વિસ્તારની ધરતીકંપની પ્રવૃત્તિ વચ્ચે કોઈ સંબંધ હોઈ શકે છે. આ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું કે આ શક્ય છે.
અન્ય એક અભ્યાસમાં એ વાત સામે આવી છે કે વર્ષ 2010માં હૈતી અને તાઈવાનમાં જે ભૂકંપ આવ્યા હતા. તે ત્યાં ત્રાટકેલા તોફાનોનું પરિણામ હોઈ શકે છે. આ અભ્યાસનું નેતૃત્વ મિયામી યુનિવર્સિટીની રોસેનસ્ટીલ સ્કૂલ ઓફ મરીન એન્ડ એટમોસ્ફેરિક સાયન્સમાં દરિયાઈ ભૂસ્તરશાસ્ત્ર અને ભૂ-ભૌતિકશાસ્ત્રના સહયોગી સંશોધન પ્રોફેસર સેમિઓન વાડોવિન્સ્કી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આમાં તેણે કહ્યું હતું કે વરસાદ એ ભૂકંપનો ટ્રિગર પોઈન્ટ છે.
ધરતીકંપ આવવાનું મુખ્ય કારણ પૃથ્વીની અંદર પ્લેટોનું અથડામણ છે. પૃથ્વીની અંદર સાત પ્લેટ છે. આ પ્લેટ્સ સતત ફરતી રહે છે આવી સ્થિતિમાં જ્યારે કોઈ જગ્યાએ પ્લેટો એકબીજા સાથે અથડાય છે ત્યારે ભૂકંપના આંચકા આવે છે. કારણ કે પ્લેટોના અથડામણને કારણે ફોલ્ટ લાઇન ઝોન બને છે. આને કારણે, સપાટી વળે છે અને દબાણ સર્જાય છે, જેના કારણે પ્લેટો તૂટવા લાગે છે. આ કારણે પૃથ્વી ધ્રૂજે છે અને આ સમગ્ર પ્રક્રિયાને ભૂકંપ કહેવામાં આવે છે.
