નવી દિલ્હીઃ વિશ્વના પાંચમા સૌથી મોટા કોલસાના ભંડાર ધરાવતું ભારત, છેલ્લા એક દાયકામાં સ્થાનિક કોલસાના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે, વૈશ્વિક સ્તરે કોલસાનો બીજો સૌથી મોટો ઉપભોક્તા હોવા છતાં તેની આયાત પરની નિર્ભરતામાં ઘટાડો થયો છે.
તાજેતરના આંકડા ભારતના કોલસા ઉત્પાદન વૃદ્ધિ દરમાં નોંધપાત્ર સુધારો દર્શાવે છે. નાણાકીય વર્ષ 2004-05 થી 2013-14 સુધી, કોલસાના ઉત્પાદનનો ચક્રવૃદ્ધિ વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર (CAGR) 4.44% હતો. જોકે, નાણાકીય વર્ષ 2014-15 અને 2023-24 વચ્ચે આ આંકડો વધીને આશરે 5.63% થયો છે, જે સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર વધારો દર્શાવે છે. તેની સાથે જ ભારતે તેની કોલસાની આયાત વૃદ્ધિને રોકવામાં સફળતા મેળવી છે. કોલસાની આયાતનો CAGR, જે 2004-05 થી 2013-14 સુધીના 21.48% ના દરે હતો, તે 2014-15 થી 2023-24 ના સમયગાળામાં નાટકીય રીતે ઘટીને માત્ર 2.49% થયો.
વધુમાં, નાણાકીય વર્ષ 2004-05 થી 2013-14ના સમયગાળા દરમિયાન આયાતી કોલસાના હિસ્સાનો CAGR 13.94% હતો જ્યારે તે જ આંકડો ઘટીને -2.29% જેટલો થયો હતો. સ્વદેશી કોલસાના સંસાધનોને ઑપ્ટિમાઇઝ કરવા અને નવીન તકનીકી ઉકેલોનો લાભ લેવા પર વ્યૂહાત્મક ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, ભારત રાષ્ટ્રની ઊર્જા સુરક્ષામાં આત્મનિર્ભરતા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.
