આજે સોમવારે (3 નવેમ્બર) વહેલી સવારે ઉત્તર અફઘાનિસ્તાનમાં 6.3ની તીવ્રતાનો ભયંકર ભૂકંપ આવ્યો હતો. જેમાં ઓછામાં ઓછા 7 લોકોના મોત થયા છે, જ્યારે 100 થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા હોવાનું સામે આવ્યું છે. યુએસ જીઓલોજિકલ સર્વે (USGS)એ તેની PAGER સિસ્ટમ – એક સ્વચાલિત સાધન જે ભૂકંપની સંભવિત અસરનું મૂલ્યાંકન કરે છે તેના દ્વારા ઓરેન્જ એલર્ટ જારી કર્યું છે. ચેતવણી આપી છે કે, “નોંધપાત્ર જાનહાનિ થવાની સંભાવના છે અને આપત્તિ સંભવિત રીતે વ્યાપક છે.”
USGS અનુસાર, ભૂકંપ લગભગ 523,000 લોકોના શહેર મઝાર-એ-શરીફ નજીક 28 કિમી (17.4 માઇલ)ની ઊંડાઈએ આવ્યો હતો. કાટમાળ નીચે ફસાયેલા લોકોને બહાર કાઢવા માટે બચાવ કામગીરી દર્શાવતા વીડિયો, ધરાશાયી થયેલી ઇમારતો અને છૂટાછવાયા કાટમાળની છબીઓ સાથે, સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર વ્યાપકપણે પ્રસારિત થયા છે. GFZ જર્મન રિસર્ચ સેન્ટર ફોર જીઓસાયન્સના જણાવ્યા અનુસાર, 23 સપ્ટેમ્બરના રોજ, દક્ષિણપૂર્વ અફઘાનિસ્તાનમાં 4.9 ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ 10 કિમીની છીછરી ઊંડાઈ પર નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યું હતું, જે 34.48 ડિગ્રી ઉત્તર અક્ષાંશ અને 70.71 ડિગ્રી પૂર્વ રેખાંશ પર કોઓર્ડિનેટ્સ સાથે હતું.
2021 માં સત્તા સંભાળ્યા પછી, તાલિબાન સરકારે ઘણા વિનાશક ભૂકંપનો સામનો કર્યો છે. 2023 માં ઈરાની સરહદ નજીક પશ્ચિમ હેરાત ક્ષેત્રમાં આવેલા એક ભૂકંપનો સમાવેશ થાય છે જેમાં 1,500 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા અને 63,000 થી વધુ ઘરોનો નાશ થયો હતો. આ વર્ષે 31 ઓગસ્ટના રોજ દેશના પૂર્વમાં બીજો મોટો ભૂકંપ – છીછરી તીવ્રતાનો 6 નો ભૂકંપ આવ્યો હતો. જેમાં 2,200 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા, જે તેને તાજેતરના અફઘાન ઇતિહાસમાં સૌથી ઘાતક બનાવ્યો હતો. અફઘાનિસ્તાન યુરેશિયન અને ભારતીય ટેક્ટોનિક પ્લેટો વચ્ચેના અથડામણ ક્ષેત્રમાં આવેલું છે, જેમાં અરબી પ્લેટનો દક્ષિણ તરફનો વધારાનો પ્રભાવ છે – જે તેને વિશ્વના સૌથી વધુ ભૂકંપની રીતે સક્રિય પ્રદેશોમાંનો એક બનાવે છે.
દાયકાઓથી ચાલતા યુદ્ધ પછી દેશ એકસાથે અનેક કટોકટીઓનો સામનો કરી રહ્યો છે, જેમાં વ્યાપક ગરીબી, ગંભીર દુષ્કાળ અને પાકિસ્તાન અને ઈરાનથી લાખો અફઘાન લોકોના બળજબરીથી પાછા ફરવાનો સમાવેશ થાય છે. બ્રિટિશ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સર્વેક્ષણના ભૂકંપશાસ્ત્રી બ્રાયન બાપ્ટીના જણાવ્યા અનુસાર, ઉત્તરપૂર્વીય અફઘાનિસ્તાનમાં 1900 થી 7 ની તીવ્રતાથી વધુ 12 ભૂકંપ આવ્યા છે. અભ્યાસો વધુમાં દર્શાવે છે કે 1990 થી સમગ્ર દેશમાં 5.0 ની તીવ્રતાથી વધુ 355 થી વધુ ભૂકંપ આવ્યા છે. પૂર્વીય અને ઉત્તરપૂર્વીય અફઘાનિસ્તાન – ખાસ કરીને ઉઝબેકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને પાકિસ્તાનની સરહદે આવેલા વિસ્તારો સૌથી વધુ ભૂકંપ-સંભવિત પ્રદેશો છે.
